این مطلب از سوی دفتر بهبود تغذیه جامعه – معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه شده است.
فشارخون، درواقع همان نیروی خون است که به رگها وارد میشود. قلب، خون را به درون رگها پمپ میکند و بهاینترتیب، خون در تمام بدن حمل میشود. این مطلب به شما نشان میدهد که نمک چه تأثیراتی بر فشارخون دارد و چطور میشود با آن مقابله کرد.
فشارخون، درواقع همان نیروی خون است که به رگها وارد میشود. قلب خون را به درون رگها پمپ میکند و بهاینترتیب، خون در تمام بدن حمل میشود.
فشارخون بالا به افزایش خون سیستولی بالاتر یا مساوی 140 میلیمتر جیوه، فشارخون دیاستولی بالاتر یا مساوی 90 میلیمتر جیوه یا یکی از هر دو حالت اطلاق میشود. امروزه فشارخون بالا یکی از مشکلات بهداشتی در جهان محسوب میشود. فشارخون بالا سبب افزایش خطر حملات قلبی، سکته و نارسایی کلیه میشود. خطر این عوارض در صورت وجود بیماری دیابت افزایش مییابد. فشارخون بالا قابل پیشگیری و درمان است. با پیشگیری و کنترل فشارخون بالا، مرگ و ناتوانی ناشی از بیماریهای قلبی و عروقی کاهش مییابد.
خطر پیشرفت فشارخون بالا با رعایت چه نکاتی کاهش مییابد؟
کاهش مصرف نمک، رعایت رژیم غذایی متعادل، فعالیت بدنی منظم، ثابت نگهداشتن وزن ایدهآل، پرهیز از استعمال دخانیات
تغذیه، چگونه بر فشارخون تأثیر میگذارد؟
– مصرف غذاهای حاوی نمک یا سدیم زیاد میتوانند فشارخون را بالا ببرند.
– افزایش وزن بدن، باعث بالا رفتن فشارخون میشود.
– کاهش وزن بدن میتواند باعث کاهش فشارخون شود.
– کاهش میزان مصرف چربی میتواند از کاهش فشارخون بالا پیشگیری کند.
وقتی که مقدار زیادی از غذاهای شور و پرنمک خورده شود، مقدار زیادی سدیم وارد بدن میشود. به دنبال آن، بدن مقدار زیادی آب جذب میکند تا بتواند سدیم اضافی را از خود خارج سازد. این مسئله باعث افزایش فشارخون در بعضی از افراد خواهد شد. بنابراین آب اضافه شده به بدن باعث افزایش فشار بر قلب و رگهای خونی میشود.
نمک چگونه باعث افزایش فشارخون میشود؟
وقتی که مقدار زیادی از غذاهای شور و پرنمک خورده شود، مقدار زیادی سدیم وارد بدن میشود. به دنبال آن، بدن مقدار زیادی آب جذب میکند تا بتواند سدیم اضافی را از خود خارج سازد. این مسئله باعث افزایش فشارخون در بعضی از افراد خواهد شد. بنابراین آب اضافه شده به بدن باعث افزایش فشار بر قلب و رگهای خونی میشود.
طبق توصیههای استاندارد، بهتر است که میزان سدیم دریافتی در روز، بیشتر از 2300 میلیگرم یا کمتر از 5 گرم (یک قاشق مرباخوری) نمک نباشد که متأسفانه اغلب افراد، بیشتر از این مقدار در روز سدیم دریافت میکنند. توصیه شده است که بیماران قلبی، افرادی که فشارخون بالا دارند و همچنین افراد بالای 50 سال، روزانه کمتر از 1500 میلیگرم سدیم که معادل 3 گرم نمک است، مصرف کنند.
* توجه: کل نمک مصرفی در تهیه غذا و نمکی که از نان، پنیر، رب گوجهفرنگی و سایر غذاهای کنسروی و آماده و غذای فوری (فست فودها) مصرف میشود، باید کمتر از 5 گرم در روز باشد.
طبق توصیههای استاندارد، بهتر است که میزان سدیم دریافتی در روز، بیشتر از 2300 میلیگرم یا کمتر از 5 گرم (یک قاشق مرباخوری) نمک نباشد که متأسفانه اغلب افراد، بیشتر از این مقدار در روز سدیم دریافت میکنند. کل نمک مصرفی در تهیه غذا و نمکی که از نان، پنیر، رب گوجهفرنگی و سایر غذاهای کنسروی و آماده و غذای فوری (فست فودها) مصرف میشود، باید کمتر از 5 گرم در روز باشد.
در چه غذاهایی مقدار نمک زیاد است؟
– غذاهای فرآیند شده و آماده از قبیل همبرگر، سوسیس و کالباس، ماهیدودی و غذاهای کنسروی و انواع پیتزا.
– تنقلاتی نظیر چوبشور، ذرت بوداده، فرآوردههای غلات حجیمشده، آجیلها و مغز دانهها.
– انواع سسها از قبیل کچاپ، سس سویا و سس سالاد و رب گوجهفرنگی.
– انواع پودر سوپ آماده.
– سیبزمینی سرخشده همراه با نمک، چیپس سیبزمینی.
– انواع ترشیهای آماده و شورها (خیار شور و کلم شور).
– پنیرهای پر نمک.
* توجه: بیشترین مقدار نمک، از طریق مصرف نان است. بنابراین دقت کنید که از انواع نانهای کمنمک استفاده کنید.
برای کنترل فشارخون، چه نکاتی را رعایت کنیم؟
– از غذاهای متنوع استفاده کنید. بهعبارتدیگر، روزانه از مواد غذایی موجود در 5 گروه اصلی غذایی (نان و غلات، میوهها، سبزیها، شیر و لبنیات، پروتئینها) به مقدار توصیه شده مصرف کنید.
– از غذاهای سرشار از فیبر نظیر (نان سنگک و جو) از نوع کمنمک، ماکارونی سبوسدار، میوهها و سبزیهای تازه استفاده کنید.
– روزانه از سبزیها و میوهها به مقدار بیشتری استفاده کنید (حداقل 5 وعده در روز).
– روغنهای گیاهی (آفتابگردان، کانولا، روغن زیتون و …) را بهجای روغنهای حیوانی انتخاب نمایید.
– غذاهایی با حداقل اسیدهای چرب ترانس و اشباع را انتخاب کنید. از مصرف غذاهای سرخشده، گوشتهای پرچرب، کیکها، کلوچهها و شیرینی خامهای که چربی بالا دارند پرهیز کنید.
– نانهایی را مصرف کنید که در تهیه آنها جوششیرین به کار نرفته است.
– مصرف غذاهای کنسروی و غذاهای آماده را که در خارج از منزل تهیه میشوند، محدود کنید. این غذاها حاوی مقادیر زیادی نمک و چربی هستند.
– برای بهبود طعم غذا بهجای نمک از انواع سبزیهای معطر، سیر، آبلیمو و آبنارنج استفاده کنید.
چگونه میتوان مقدار نمک دریافتی را کاهش داد؟
– در هنگام غذا خوردن، از نمکدان استفاده نکنید.
– برچسبهای تغذیهای را مطالعه کرده و غذاهایی را انتخاب کنید که مقدار سدیم کمتری دارند.
– مواظب نمک پنهان که در همه مواد غذایی وجود دارد باشید.
– ادویههایی را استفاده کنید که در تهیهی آنها از نمک استفاده نشده است.
گردآوری : فراناز