تشخیص زانوی پرانتزی و ضربدری در کودکان

زانوی پرانتزی و ضربدری یک نوع اختلال استخوانی در کودکان است که باعث می‌شود استخوان‌ها به شکل طبیعی فرم نگیرند. این مشکل بیشتر در کودکان 3 تا 5 ساله مشاهده می‌شود و در صورت عدم درمان، ممکن است در بزرگسالی منجر به مشکلات و بیماری‌هایی مانند آرتروز و محدودیت در حرکت شود. این مقاله به شما در درک بهتر این مشکل، علت‌ها و روش‌های تشخیص آن کمک می‌کند.

چه عواملی باعث زانوی ضربدری می‌شود؟

زانوهای ضربدری معمولاً یک مرحله طبیعی از رشد بچه‌های کوچک است. این مشکل معمولاً در سن‌های دو تا سه سالگی شروع می‌شود و اغلب تا حدود چهار سالگی بدتر می‌شود. پاهای کودکان بدون درمان، احتمالا تا هفت یا هشت سالگی تا حدودی به حالت عادی برمی‌گردند. اما بیماری‌هایی چون روماتیسم ممکن است زانوهای ضربدری را دائمی کنند. همچنین در صورتی که آسیب یا عفونت استخوان درشت‌نی (مانند استخوان بین مچ و زانو) به اندازه‌ی قابل توجهی شدت داشته باشد و رشد استخوان را تحت تاثیر قرار دهد، ممکن است باعث زانوی ضربدری شود. کودکانی که دچار اضافه وزن هستند، بیشتر به زانوی ضربدری مبتلا میشوند، زیرا استخوان‌ها و مفاصل آن‌ها در تحمل وزن بدن مشکل دارند.

زانوی ضربدری در کودکان چیست؟

زانوی ضربدری، یک نوع تغییر شکل در استخوان‌های پا است که در این حالت باعث فاصله گرفتن پاها از یکدیگر شده و در حالت ایستاده، زانوهای فرد بیش از حد به هم نزدیک می‌شوند. این وضعیت در سن کودکی تا ۴ سالگی طبیعی است و نیازی به نگرانی نیست، زیرا این موضوع به دلیل فعالیت‌های متعدد راه رفتن و دویدن اتفاق می‌افتد. با رشد و توسعه اندام و استخوان‌های کودک، شکل زانو به تدریج متعادل می‌شود و از حالت ایکس به حالت طبیعی تغییر می‌کند. اما اگر هیچ بهبودی مشاهده نشد،  لازم است برای درمان و پیگیری از پزشک مشورت گرفت.

علائم پای ضربدری در کودکان

پای ضربدری یک نوع اختلال است که این نشانه‌های زیر را ارائه می‌دهد. در صورت مشاهده این علائم در کودکان، بهتر است به زودی به پزشک مراجعه کنید. نشانه اصلی این اختلال، تغییر شکل پاهای کودک است. افراد مبتلا به پای ضربدری، زانوهای خود را به هم نزدیک می‌کنند اما مچ‌های پا از یکدیگر فاصله دارند. در این وضعیت، ساق‌های پا هم با فاصله از یکدیگر قرار دارند و کودک ممکن است درد زانو را تجربه کند. این ممکن است مشکلاتی را در هنگام راه رفتن به وجود آورده و اگر به درمان بی‌توجهی شود، می‌تواند منجر به آرتروز شود.

آیا زانوی ضربدری باعث می‌شود کودک مستعد آسیب‌دیدگی شود؟

در بعضی موارد، زانوی ضربدری باعث این نمی‌شود که کودک بیشتر مستعد آسیب و جراحت شود. با این حال، وجود زانوی ضربدری شدید ممکن است دویدن را کمی دشوارتر کند. اگر زانوهای کودک شما به مرور زمان صاف نشوند، ممکن است هنگام دویدن فشار اضافی بر مفاصل او ایجاد شود. این ممکن است باعث درد در مفاصلی مانند لگن، زانو یا مچ پا شود. پزشک ممکن است تمرینات خاصی را برای کمک به تقویت و استحکام زانوهای کودک شما توصیه کند.

عوارض زانوی ضربدری درکودکان

اگر این بیماری به موقع تشخیص داده و درمان نشود، ممکن است منجر به مشکلات جدی شود. لنگیدن در هنگام قدم برداشتن، یکی از اصلی‌ترین و مهمترین عوارض زانوی ضربدری در کودکان است. کودکان مبتلا به زانوی ضربدری، معمولا احساس درد می‌کنند که نه تنها در زانو بلکه در ناحیه لگن و باسن نیز ممکن است احساس شود. این بیماری می‌تواند منجر به درد‌های شدید در مچ پا نیز شود به دلیل عدم تطابق استخوان‌ها با یکدیگر. همچنین، اندازه دو پای کودک ممکن است یکسان نباشد که می‌تواند منجر به عدم تعادل در ایستادن و راه رفتن شود.

تشخیص زانوی ضربدری در کودکان

اگر با دیدن علائم این عارضه به پزشک مراجعه می‌کنید یا خودتان به دنبال روشی برای تشخیص زانوی ضربدری فرزندتان هستید، می‌توانید از روش‌های زیر بهره ببرید:

1. پزشک ممکن است وضعیت ظاهری پاها را بررسی کرده و قد کودک شما را اندازه‌گیری نماید.
2. اندازه‌گیری وزن و محاسبه شاخص توده بدنی کودک.
3. بررسی و آزمایش چرخش زانوها.
4. بررسی بلندی دو پا و تقارن آن؛ عدم یکنواختی طول پاها می‌تواند نشانه زانوی ضربدری در کودکان باشد.
5. مشاهده و بررسی وضعیت پاها هنگام راه رفتن و بررسی تعادل کودک؛ مشکل زانوی ضربدری موجب مشکلات در راه رفتن و دویدن می‌شود.
6. اگر شخص مبتلا به زانوی ضربدری جلوی شما بایستد، ممکن است مشاهده کنید که مچ پاهای او بیش از ۱۰ سانتیمتر فاصله دارند.
7. در صورتی که فرزندتان از سنین طبیعی بروز زانوی ضربدری گذشته باشد و مشکل همچنان پابرجا باشد، در نهایت پزشک استفاده از اسکن پا را برای تشخیص استفاده میکند.

دلیل ایجاد زانوی پرانتزی کودکان

ایجاد زانوی پرانتزی در کودکان می‌تواند به ما در تشخیص و درمان آن کمک کند. دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است منجر به ایجاد این وضعیت شود، از جمله:

• بد نشستن‌
• راشیتیسم
• کمبود ویتامین D
• بلانت
• اضافه‌وزن
• وضعیت قرارگیری جنین در رحم مادر.

زانوی پرانتزی کودکان چه زمانی نگران کننده است؟

یکی از عواملی که درمان زانو پرانتزی کودکان را با اختلال مواجه می‌کند، اضافه وزن کودک است و همچنین استفاده از پوشک بزرگ برای کودکان زیر دو سال که می‌تواند باعث تأخیر در درمان زانو پرانتزی شود. زانوی پرانتزی کودکان نگران‌کننده است و باید توجه ویژه‌ای به آن شود، و شامل موارد زیر می‌شود: زانوی پرانتزی کودک با گذر زمان تشدید یا ثابت بماند، زانو پرانتزی منجر به آسیب در ناحیه زانو شود، طول پاهای کودک هم اندازه نباشد، کودک در ناحیه ساق پا و زانو درد داشته باشد، وقتی کودک راه می‌رود، اختلال و لنگ زدن در راه رفتن او دیده شود.

آیا زانوی پرانتزی و ضربدری در کودکان قابل اصلاح است؟

زانوی ضربدری در بچه‌ها تا ۴ سالگی بیشتر مواقع به طور خودبخود رفع می‌شود و به درمان نیازی ندارد. اما اگر زانوی ضربدری فرزند شما شدید است، ممکن است باعث درد، مشکلات در راه رفتن یا حتی در سال‌های بعد باعث آرتریت شود. اگر شکل زانوی کودک بهبود نیابد، می‌توانید با پزشک متخصص مشورت کنید. این متخصص ممکن است بریس، کفی طبی یا تمریناتی را توصیه کند که به تقویت و تثبیت زانوها کمک کند.

ارتزها وسایلی هستند که در کفش‌ها قرار می‌گیرند تا به تصحیح راه رفتن یا نحوه برخورد پا با زمین هنگام راه رفتن یا دویدن کمک کنند. این وسیله می‌تواند به‌ویژه برای افرادی که دارای زانوی ضربدری یا پرانتزی هستند ، مفید باشد.

شما عزیزان می‌توانید برای گرفتن نوبت مشاوره برای تشخیص زانو پرانتزی یا ضربدری کودک خود در ساعات کاری به کلینیک سلامت پردیس مراجعه کنید یا از طریق تماس تلفنی درخواست خود را ثبت کنید. در این کلینیک با انجام اسکن از پای کودک شما، مشکلات زانوی او تشخیص داده شده و بهترین درمان تجویز می‌شود.