سنگ کلیه انواع مختلفی دارد که نوعی از آن رسوبات سختی هستند که درون کلیه ها از نمک های اسیدی ساخته و موجب بروز درد در ناحیه ی کمر و پهلو می شوند که بسته به نوع سنگ درمان آن نیز متفاوت خواهد بود. سنگ کلیه به علل متفاوتی مثل سابقه ی خانوادگی و یا تغذیه ی نامناسب به وجود می آید که با توجه به نوع سنگ و شرایط بیمار درمان می شود. سنگ های کلیوی رسوبات سختی هستند که در درون کلیه های شما و از نمک های اسیدی و املاح ساخته می شوند.
علل ایجاد سنگ های کلیوی متعددند که در عادی ترین حالت، ادرار غلیظ شده امکان کریستالی شدن و چسبیدن مواد معدنی به یکدیگر را فراهم می سازد. حرکت و عبور سنگ کلیه غالباً با درد همراه است. به طور معمول درد از ناحیه پهلو و یا کمر دقیقاً در زیر دنده ها شروع می شود و به سمت تحتانی شکم و یا لگن حرکت می کند، زمانیکه سنگ وارد مجاری ادراری می شود شدت درد تغییر می یابد ، این مقدمه ای بود تا در ادامه بخش سلامت سایت فراناز به بررسی علل ، علائم ، روش های تشخیص و درمان سنگ کلیه بپردازیم.
سنگهای اسیداوریکی: این نوع سنگها در افرادی که دچار دهیدراتاسیون یا از دست دهی آب بدن شده اند ، ایجاد می گردند؛ مانند افراد استفاده کننده از رژیم های پرپروتئین و یا افراد مبتلا به نقرس . فاکتورهای ژنتیکی و نارسایی های مرتبط با بافتهای سازنده خون نیز در مستعد سازی فرد در ابتلا به سنگهای اسیداوریکی نقش دارند.
این نوع سنگها درصد کمی را به خود اختصاص می دهند و در افراد دچار نوعی نارسایی ارثی تشکیل می شوند. این نارسایی ارثی منجر به دفع مقادیر بالایی از برخی اسیدهای آمینه می شود (سیستینوریا).
بیشتر سنگ های کلیوی از نوع سنگ های کلسیمی هستند و معمولاً در فرم اگزالات کلسیم. برخی میوه ها و سبزیجات و نیز آجیل و شکلات حاوی سطوح بالایی از اگزالات هستند. کبد نیز اگزالات تولید می کند. فاکتورهای غذایی، مقادیر بالای ویتامین D، عمل جراحی بای پس روده و نارسایی های متابولیکی متعدد دیگر غلظت کلسیم و یا اگزالات در ادرار را افزایش می دهند . سنگ های کلسیمی در شکل فسفات کلسیمی نیز وجود دارند .
برخی سنگ ها در پاسخ به عفونت شکل می گیرند مانند عفونت دستگاه ادراری. این نوع سنگها می توانند به سرعت ایجاد شده و بزرگ شوند .
سنگ کلیه زمانی منجر به ظهور علائم می شود که وارد میزنای شود. میزنای لوله ارتباط دهنده کلیه و مثانه است. در این زمان علائم و نشانه های زیر ظهور می کنند:
ادرار صورتی، قرمز یا قهوه ای رنگ
تهوع و استفراغ
درد شدید در ناحیه پهلو و کمر ،درست در پایین دنده ها
درد منتشرشونده به سمت تحتانی شکم و لگن
درد در هنگام دفع ادرار
احساس نیاز مداوم به دفع ادرار
تب و لرز در صورت وجود عفونت
چنانچه پزشک مشکوک به وجود سنگ کلیه شود، تست ها و فرایند هایی را به منظور تشخیص قطعی ترتیب می دهد که عبارتند از:
آزمایش خون:آزمایشات خون، افزایش کلسیم و یا اسید اوریک بالا را در خون شما آشکار می کنند.
آزمایش ادرار:در صورت ابتلا به سنگ کلیه، آزمایش ادار 24ساعته نشان دهنده مقادیر املاح زیادی در ادرار دفع شده خواهد بود.
آزمایش های تصویری: تست های تصویری هر نوع سنگی را در دستگاه ادراری شما نشان می دهند . تست های تصویری معمولاً شامل سی تی اسکن و در برخی مواد غیر معمول شامل اشعه Xمی باشند.
آنالیز سنگ های دفع شده:از شما خواسته می شود که در هنگام دفع ادرار از یک صافی استفاده کنید تا هر تعداد سنگ دفع شده ای را جمع آوری نمایید. از این طریق سنگها برای تست های آزمایشگاهی جمع آوری می شوند.
این مورد ،در بالاترین قسمت لیست ،از داروهای خانگی برای سنگ کلیه، قرار گرفته است.چه کار باید انجام داد؟مصرف شکلات ،آرد گندم و آجیل را کاهش دهید.
از بهترین و ساده ترین درمان های خانگی ،برای دفع سنگ کلیه، آشامیدن آب می باشد . در حالت ایده آل، ادرار شما باید:
شفاف و زرد رنگ باشد، اگر بدنتان به خوبی هیدراته شده باشد ؛ به عنوان یک قاعده کلی، به میزان نصف وزن بدن خود ،در روز آب بنوشید. برای مثال:اگر شما 140 پوند وزن دارید، باید سعی کنید که 70 اوز در طول روز، آب بنوشید ؛ در هنگام کار و فعالیت بیشتر ،آب مصرفی در طول روز را نیز، افزایش دهید.
آب انار ،یکی دیگر از داروهای مهم ،در این لیست دفع سنگ کلیه است.8 تا 12 اونس از آب انار را دو بار در روز، مصرف کنید. هنگامی که سنگ کلیه افزایش پیدا میکند، مصرف آب انار را نیز دوبرابر کنید.مطالعات نشان داده است که، آب انار کمک می کند تا از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری شود و باعث از بین بردن کلسیم، سدیم و اسید اوریک در ادرار می شود. که(علت اصلی در ایجاد سنگ کلیه هستند).
چای برگ گزنه می تواند، به طور قابل توجهی در لیست داروهای خانگی برای تسکین سنگ کلیه قرار گیرد ، یک دوم فنجان از برگ های چای برگ گزنه را، با دو فنجان آب مخلوط کنید سپس چند دقیقه صبر کنید ،تا به جوش آید و آن را صاف کنید و برگ های گزنه را خارج کنید. شما می توانید از این نوشیدنی 2 تا 3 بار در طول روز، بنوشید.
یک رژیم غذایی با فیبر بالا نیز ،به عنوان یکی از داروهای اصلی برای پیشگیری از سنگ کلیه توصیه میشود .عادت به خوردن غذاهایی که دارای فیبر زیاد هستند را ،به رژیم غذایی روزانه خود اضافه کنید همچنین، می توانید از مکمل آنها نیز استفاده کنید.
یکی دیگر از خوشمزه ترین داروهای خانگی ما، برای سنگ های کلیه ،هندوانه است هنگامی که از سنگ کلیه رنج می برید، دو تا سه تکه از هندوانه را به رژیم غذایی روزانه خود اضافه کنید.در کل ،سعی کنید که هندوانه و خربزه را به رژیم غذایی روزانه خود، اضافه کنید ، همچنین ،از سالادهای میوه که حاوی هندوانه نیز هستند، زیاد استفاده کنید.
لیست ما از داروهای خانگی ؛برای دفع سنگ کلیه بدون ویتامین A کامل نیست ؛روزانه یک عدد هویج متوسط را در برنامه رژیم غذایی خود قرار دهید .همچنین برای تاثیر بیشتر آن ،یک عدد کرفس نیز اضافه کنید.سیب زمینی شیرین، کلم بروکلی ،کدو تنبل نیز از مواد غذایی حاوی ویتامین A هستند .
آبلیمو را نیز می توان به عنوان یکی دیگر از داروهای خانگی مناسب برای دفع سنگ کلیه در نظر گرفت ، یک قاشق غذاخوری از روغن زیتون را به آب لیمو ،اضافه کنیداین مخلوط را ،دو تا سه بار در روز بنوشید.همچنین می توانید، یک قاشق غذاخوری آبلیمو را به 8اوز آب گرم اضافه کنید و هر روز صبح ،ناشتا بنوشید و در طول روز، 20 تا 30 دقیقه قبل از هر وعده غذایی نیز، استفاده شود.
اگر شما دنبال یکی از بهترین درمانهای خانگی، برای دفع سنگ کلیه می باشید، سرکه سیب بهترین آنهاست ، 2 قاشق غذاخوری سرکه سیب را در 8 اوز آب گرم اضافه کنید و عسل را نیز برای مزه دار کردن، به آن نیز بیفزایید ، این مخلوط را به دفعات در طول روز بنوشید.
ریحان، یکی دیگر از آیتم ها برای درمان دفع سنگ کلیه می باشد ، هر 4 یا 6 ساعت یک قاشق چای خوری ریحان را برای کمک به دفع سنگ بنوشید و یا اینکه ،2 تا 3 عدد برگ ریحان خام را روزانه،به دفعات بجوید.
اسانس مرکبات نیز ،به عنوان یکی از داروهای خانگی برای سنگ کلیه موثر است ، 2 تا 3 قطره از لیمو ،پرتقال یا گریپ فروت را به آب اضافه کنید و دو بار در روز بنوشید.
یکی دیگر از داروهای خانگی برای دفع سنگ کلیه، منیزیم می باشد250 میلی گرم از مکمل منیزیم را ،دو بار در روز مصرف کنید و بهتر است که مواد غذایی غنی از منیزیم را نیز، به رژیم غذایی خود بیفزایید.
برخلاف افکار مردم ،که آن را جز علفهای هرز می پندارند، یکی از مهمترین داروهای دفع سنگ کلیه می باشد ، یک فنجان آب را با یک قاشق غذاخوری ریشه قاصدک خرد شده، مخلوط کنید و اجازه دهید ،تا به مدت 5 دقیقه بماند و جوش بیاید ، سپس ،ریشه ها را خارج کنید و آن را بنوشید همچنین می توانید، برای مزه دار کردن ،مقدار کمی عسل نیز به آن اضافه کنید این نوشیدنی را به دفعات در طول روز بنوشید. همچنین می توانید ،روزانه 250 گرم از مکمل ریشه قاصدک ،استفاده کنید.
این روغن را میتوان به صورت موضعی ،به عنوان یکی دیگر از داروهای خانگی ممکن برای دفع سنگ کلیه استفاده کرد 2 تا 3 قطره از این روغن را به یک قاشق غذاخوری روغن نارگیل یا زیتون اضافه کنید و با استفاده از این روغن روی قسمت آسیب دیده، یعنی کلیه را ماساژ دهید ؛ برای مدت 45 تا 60 دقیقه از یک کمپرس آب گرم نیز استفاده کنید و این کار را به دفعات در طول روز تکرار کنید.
این آخرین باری نیست که ما در لیست داروهای خانگی ،از این گیاه نام میبریم ؛ این گیاه، برای دفع سنگ های کلیه هم مفید می باشد شما میتوانید به صورت روزانه ،یک چهارم فنجان از آب آلوورا را به تنهایی یا مخلوط با آب گرم بنوشید.
سید محمدمهدی قدمی متخصص داخلی اظهار کرد: بیماران مبتلا به سنگ کلیه بهطور معمول با دردهای دورهاى شدید، پیچشى و متناوب که هر چند دقیقه یک بار مىگیرد و ول مىکند، به مراکز درمانی مراجعه مىکنند؛ بهطور معمول درد ابتدا در ناحیه پهلو و پشت، درست پایین دندهها، ظاهر مىشود، به تدریج کشاله ران و ناحیه تناسلى را درگیر کرده و پس از دفع سنگ، متوقف مىشود.(بیماری خاموشی که زندگیتان را مختل میکند و تحت تاثیر قرار میدهد)
این متخصص داخلی بیان کرد: بیمارانی که به سنگ کلیه دچار هستند به دلیل فعالیت دستگاه عصبى، تعریق و حالت تهوع دارند؛ در ادرار بیشتر این بیماران حجمی از خون دیده میشود که ممکن است در برخی موارد کم باشد و تنها در آزمایش ادرار دیده شود، در برخی موارد نیز ادرار بیماران کدر و تیره خواهد بود.
قدمی ادامه داد: این علایم به دلیل ایجاد انسداد در مسیر خروج ادرار به وجود میآید بنابراین تا وقتی که سنگ، مسیر ادراری را به طور نسبی یا کامل، مسدود نکند میتواند بدون علامت باشد؛ این به آن معناست که ممکن است بسیاری از ما سنگ کلیه داشته باشیم اما از آن بیخبر باشیم؛ همچنین ممکن است سنگهای کلیوی به صورت دورهای به وجود آمده، حل و دفع شوند و سنگهایی جدید تشکیل شوند بدون آنکه شخص از آنها اطلاعی داشته باشد.
وی افزود: در این گونه موارد شخص ممکن است گهگاهی احساس سنگینی، گزگز یا دردهای خفیف کلیوی داشته باشد؛ انواع سنگ کلیه شامل سنگهای کلسیمی، شاخ گوزنی، اسید اوریکی و سیستئینی هستند؛ سنگهای کلسیمی حدود ۸۰-۷۵ درصد سنگهای کلیوی را تشکیل میدهند و به طور عمده از جنس اگزلات کلسیم هستند، سنگهای شاخ گوزنی معمولاً در زمینه عفونتهای مزمن کلیوی به وجود میآیند.
این متخصص داخلی ادامه داد: فعالیت کم (به ویژه در افرادی که دچار بیحرکتیهای شدید هستند؛ مانند بیماران بستری، بیماران دچار ضایعات نخاعی و غیره)، باعث افزایش برداشت کلسیم از استخوانها میشود؛ این مسئله از سویی باعث تحلیل تدریجی استخوانها شده و به پوکی استخوان منجر میشود و از سوی دیگر، با اضافه شدن کلسیمی که به این ترتیب وارد خون میشود، سطح کلسیم ادرار افزایش پیدا کرده و زمینه برای تشکیل سنگهای کلیوی فراهم میشود.
وی با اشاره به اینکه مشکلات تغذیهای از عوامل بروز سنگ کلیه هستند، گفت: مصرف غذاهایی که دفع ادراری اگزلات را زیاد میکنند؛ مانند آجیلهای بو داده، انواع شکلات، چای، نوشابههای کولا، اسفناج، بادام زمینی و غیره؛ مصرف زیاد نمک که باعث افزایش دفع ادراری کلسیم میشود، مصرف زیاد پروتئینهای حیوانی (انواع گوشت، لبنیات و تخم مرغ) دفع کلسیم، اگزلات و اسید اوریک را افزایش میدهد و احتمال تشکیل هر ۲ نوع سنگ کلسیمی و اسید اوریکی را زیاد میکنند.
قدمی افزود: مصرف کم فیبر یا به زبان ساده همان غذاهای گیاهی باعث بروز سنگ کلیه میشود و باید گفت که مصرف زیاد میوه و سبزیجات، کاهش خطر تشکیل سنگهای کلیوی را به دنبال دارد؛ کم شدن حجم ادرار به دلیل فعالیتهای سنگین و تعریق زیاد، روزه داری و مصرف الکل از موارد موثر در تشکیل سنگ کلیه هستند.
وی یادآوری کرد: متاسفانه تقریبا هیچ گاه به بیماری یبوست که بدون تردید یکی از مهمترین دلایل شیوع سنگهای کلیوی است، توجهی نمیشود؛ همچنین عفونتهای مزمن کلیوی زمینه را برای تشکیل سنگهای شاخ گوزنی فراهم میآورند و سایر علل مثل پرکاری تیروئید، بعضی بیماریهای نادر ژنتیکی و غیره از مواردی هستند که باعث بروز سنگ کلیه میشود.
4 قاشق غذاخوری از آب لیموی تازه را با دو قاشق غذاخوری روغن زیتون مخلوط کنید. این ترکیب را با مقدار زیادی آب بنوشید . از این نوشیدنی، دو یا سه بار در طول روز استفاده کنید.
نکته: ممکن است که این دارو برای سنگ های بزرگ کلیه مناسب نباشد ،پس برای اطمینان خاطر قبل از استفاده از آن ،با پزشک مشورت کنید .
آب جوانه گندم ،در درمان سنگ کلیه و سایر بیماریهای کلیوی موثر است. همچنین می توانید یک قاشق چای خوری از آبلیمو و عصاره برگ ریحان و جوانه گندم را با هم ترکیب کنید و روزانه 2 تا 3 لیوان از این نوشیدنی استفاده کنید. آب جوانه گندم، منبع خوبی از منیزیم، پتاسیم ،آهن ،اسیدهای آمینه و ویتامین است .
بر اساس یک مطالعه توسط انجمن نفرولوژی آمریکایی، رژیم های غنی از غلات باعث کاهش میزان سنگ کلیه می شود. زیرا سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر هستند.
یکی از نسخه های قدیمی چینی ها برای درمان سنگ کلیه استفاده از بادکش ایست ؛ انجام بادکش گرم در ناحیه کلیه برای دفع سنگ کلیه و کاهش در آن مفید است. علاوه بر این روش روغن مالی کلیه ها با روغن های طبع گرم مانند روغن کنجد، روغن سیاه دانه و گرم نگه داشتن کلیه ها مانع تولید سنگ و کاهش مشکلات کلیوی می شود.
برای درمان سنگ کلیه به روش طب سنتی مصرف سیاه دانه به همراه عسل نیز توصیه می شود ، افراد مبتلابه سنگ کلیه بهتر است یک واحد سیاه دانه را با 2 واحد عسل مخلوط کرده و روزی 3 قاشق چای خوری به مدت 2 تا 3 ماه مصرف کنند.
لوبیا را پوست بکنید و سپس در آب گرم بریزید. اجازه دهید تا در شعله کم،نرم نرم شود. سپس مایع به دست آمده را تخلیه کنید و اجازه دهید تا خنک شوند. در طول روز چندین بار این مایع را بنوشید . این مایع نباید بیش از 24 ساعت بماند .زیرا خواص درمانی خود را از دست می دهد. همچنین می توانید از خود لوبیا در داخل سالاد یا سوپ استفاده کنید.
برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه، هر روز صبح یک لیوان آب کرفس بنوشید . همچنین می توانید از دانه های کرفس نیز استفاده کنید. نوشیدن چای خانگی که با دانه های کرفس تهیه می شود،نیز می تواند به درمان سنگ کلیه که از انباشت اسید اوریک ایجاد می شود، کمک کند .