اگزما چیست؟علائم و درمان آن چیست؟

اگزما یکی از انواع واکنشهای آلرژیک است که پوست را تحت تاثیر قرار می‌دهد و نوعی درماتیت می‌باشد. یکی از مشکلات پوستی که ممکن است ماهها و سالها پابرجا مانده و موجب آزار و ناراحتی بیمار شود اگزما است. اگزما از شایعترین بیماریهای حساسیتی پوست محسوب می‌شود. به دلیل تماس زیاد با مواد شوینده و همچنین عدم توجه کافی به وضعیت پوست و نحوه صحیح تماس با مواد شیمیایی ، بیشتر خانمها با این مشکل مواجه هستند. اگزما در آقایان ، عمدتا به دلیل تماس با مواد شیمیایی و صنعتی است.

علائم اگزما :
اگزما یکی از انواع واکنشهای آلرژیک است که پوست را تحت تاثیر قرار می‌دهد و نوعی درماتیت می‌باشد. این عارضه در افرادی بروز می‌کند که دچار سایر انواع مشکلات آلرژیک نیز هستند یا سابقه خانوادگی حساسیت (آلرژی) دارند. اگزما به صورت سوزش ، قرمزی ، خارش ، جوشهای ریز آبدار بروز می‌کند. این ضایعات در محل تماس با مواد حساسیت‌زا مشاهده می‌شوند. و در موارد مزمن به سایر نقاط پوست نیز توسعه می‌یابند. پوست دچار اگزما ، خشک ، دارای ترک و همراه با خارش بوده و ممکن است ترشح داشته و سطح آن مرطوب باشد، گاهی سطح پوست مبتلا ، دارای شوره یا پوسته نیز هست. خاراندن پوست با دست و ناخن آلوده باعث عفونی شدن موضع می‌شود.
اگزما با توجه به محل تماس پوست با مواد حساسیت‌زا در نقاط مختلفی از بدن بروز می کند. اگزما می‌تواند در سنین مختلف و حتی در دوران کودکی نیز بروز کند. این عارضه خارش‌دار پوستی ، به هیچگونه واگیردار نبوده و به دیگران سرایت نمی‌کند. حتی در یک بیمار نیز شدت آن ممکن است از یک روز تا چند روز دیگر و از یک محل تا محل دیگر متفاوت باشد.

عوامل بروز اگزما :
موادی که بطور شایع موجب بروز یا شدت یافتن اگزما می‌شوند عبارتند از:

لوازم آرایشی و بهداشتی و دارویی
• لوازم آرایشی ، بهداشتی معطر
• عطر ، ادوکلن و …
• لوازم آرایشی _ بهداشتی محرک (رنگ مو) ….
• صابونهای معطر
• لوازم آرایشی و بهداشتی غیر استاندارد.
• مواد شوینده پاک کننده مانند پودرها و مایعات که برای شستشوی ظروف و لباس مورد استفاده می‌شوند. این مواد علاوه بر ایجاد حساسیت پوستی ، زمینه بروز سرطانهای پوستی را نیز می‌توانند فراهم کنند.

مواد شیمیایی و سنتتیک
• لاستیکها: مواد موجود در لاستیکها ، موجب بروز التهاب و اگزما در پوست می‌شوند. از تماس پوست با این مواد باید دوری کرد در صورت امکان ، در زیر دستکش ظرفشویی ، دستکش نخی ضد حساسیت باید پوشید. دستکشهایی که از جنس لاتکس ساخته شده‌اند می‌توانند عامل بروز حساسیت پوستی باشد. حساسیت به این نوع دستکش ، بویژه در میان کارکنان بهداشتی- درمانی و بیمارستانها دیده می‌شود.
• مواد سوختی: تماس مستمر پوست بدن با موادی چون نفت و بنزین ، زمینه بروز اگزما را فراهم می‌سازد.
• گاز فرمالدئید: این گاز از چسب و لوازرمی چون مبلمان چوبی آزاد و متصاعد می‌شود. و می‌تواند به بروز ضایعات اگزمایی منجر شود. این گاز باعث تحریک چشم ، بینی و گلو (ریزش اشک ، آبریزش از بینی ، عطسه ، سرفه و غیره) شده و همچنین سردرد و حالت تهوع نیز ایجاد می‌کند.

فلزات
امروزه استفاده از وسایل فلزی روکش شده با نیکل و کروم، بسیار رواج دارد. لوازمی مانند سنجاق قفلی ، زیپهای فلزی ، دکمه‌های فلزی ، قلاب کمربند و … همگی با فلز حساسیت‌زای نیکل روکش شده است و یکی از مهمترین عوامل بروز اگزما و تشدید آن ، به ویژه در خانمها محسوب می‌شوند. زیورآلاتی که به تازگی با عنوان نقره آلمانی ، سیلور و تیتانیوم به فروش می‌رسند، دارای مقادیر قابل توجهی فلز نیکل بوده و موجب بروز اگزما می‌شود. و در صورتی که مزمن شود، ممکن است به سایر نقاط پوست نیز سرایت کند. توجه به محل بروز حساسیت و وسیله‌ای که بطور مستقیم با آن ناحیه در تماس بوده برای تشخیص این نوع حساسیت بسیار موثر است. و گاهی فلزاتی مانند طلا و نقره نیز می‌توانند عامل بروز اگزما باشند.

مواد موجود در محیط
گرد و غبار منزل (که بعضا حاوی مواد دفعی جانور بسیار کوچکی با نام مایت Mite می‌باشد) در صورت تماس با پوست و به ویژه پوست دست ، موجب بروز اگزما و یا بدتر شدن آن می‌شود. سیمان و سایر مواد مشابهی که در ساختمان سازی به کار می‌روند و برخی از گیاهان نیز از جمله این مواردند.

مواد غذایی
تماس پوست بدن با موادی چون عصاره گوجه فرنگی‌ می‌تواند به بروز اگزما و یا بدتر شدن آن منجر شود برخی از مواد خوراکی نظیر آجیل و مغزها (مغز فندق ، بادام زمینی و غیره) تخم‌مرغ‌، گندم‌، شير، يا غذاهاي‌ دريايي‌ ,می‌توانند به بدتر شدن اگزما کمک کنند.

سایر عوامل
*  استرس‌
* سابقه‌ بيماری‌ آلرژيك‌ مثل‌ تب‌ يونجه‌، آسم‌، يا واكنش‌ دارويی‌
* پارچه‌های‌ دوخته‌ شده‌ از الياف‌ مصنوعي‌ كه‌ عرق‌ بدن‌ را به‌ دام‌ اندازند.
* تغييرات‌ شديد آب‌ و هوا از نظر رطوبت‌، سرما يا گرما (خصوصاً وقتی‌ تعريق‌ زياد شود).
 

در نهایت یکی از عوامل مستعد کننده بروز اگزما ، شستشوی مکرر دست با موادی چون صابون است. این مواد با از بین بردن چربی طبیعی و لایه محافظ پوست ، موجب حساس شدن پوست بدن نسبت به مواد خارجی و مستعد کننده بروز اگزما می‌گردند. عدم استفاده از دستکش هنگام استفاده از این مواد ، علل شیوع اگزما در میان خانمهاست.
درمان

اصول‌ كلی‌
* درمان‌ مشتمل‌ است‌ بر رفع‌ علايم‌ و شناسايی‌ و حذف‌ علت‌
* پوشيدن‌ لباس‌ نخي‌ گشاد براي‌ كمك‌ به‌ جذب‌ عرق‌
* حتی‌المقدور به‌ حداقل‌ رساندن‌ استرس‌
* كوتاه‌ كردن‌ مرتب‌ ناخن‌ها و به‌ دست‌ كردن‌ دستكش‌ نرم‌ به‌ هنگام‌ خواب‌ برای‌ جلوگيريی‌ از خاراندن‌. توجه‌ داشته‌ باشيد كه‌ خاراندن‌ اگزما را بدتر می‌كند.
* كمتر حمام‌ بگيريد تا از خشكي‌ زياد پوست‌ اجتناب‌ شود. صابون‌ و آب‌ ممكن‌ است‌ باعث‌ شعله‌ور شدن‌ بيماري‌ شوند. به‌ هنگام‌ حمام‌ گرفتن‌، از صابون‌هاي‌ غير چرب‌ مخصوص‌ و آب‌ ولرم‌ استفاده‌ كنيد. نواحي‌ ملتهب‌ را صابون‌ نزنيد.
* پس‌ از حمام‌ بلافاصله‌ از كرم‌ نرم‌ و مرطوب‌كننده‌ استفاده‌ كنيد.
* از قرار گرفتن‌ در معرض‌ تغييرات‌ دمايی شديد (سرما يا گرماي‌ زياد) خودداری‌ كنيد.
* از هر چيزی‌ كه‌ قبلاً بيماری‌ را بدتر كرده‌ است‌ اجتناب‌ كنيد.
* از دستگاه‌ مرطوب‌ ـ خنك‌كننده‌ هوا برای‌ افزايش‌ رطوبت‌ هوای‌ خشك‌ داخل‌ منزل‌ استفاه‌ كنيد.

داروها
پمادهای‌ حاوی‌ قطران‌ يا داروهای‌ كورتيزونی برای‌ كاهش‌ التهاب‌. اگر پماد شبانه‌ استفاده‌ شود و پس‌ از ماليدن‌ آن‌، روی‌ ناحيه‌ با پلاستيك‌ بسته‌ شود، شايد اثر بهتری‌ حاصل‌ شود.
آنتی‌هيستامين‌ها برای‌ كم‌ كردن‌ خارش‌
آنتی‌بيوتيك‌ در صورت‌ وجود عفونت‌
ندرتاً خواب‌آورها يا آرام‌بخش‌ها

گردآوری : فراناز