در این مطلب برخی ذکر و دعاهای رایج برای بهبود و درمان بیماری ها را مرور خواهید کرد. دعای امام سجّاد علیه السلام به هنگام بیماری: خداوندا! بر سلامت تنم که پیوسته با آن به کار خویش پرداختهام، تو را سپاس میگویم، و [نیز] بر آن بیماریای که بر تنم عارض کردی، تو را سپاس میگویم.
اکنون ای خدای من! نمیدانم کدام یک از این دو حال، سزامندتر برای سپاس گزاردن توست و کدام یک از این دو وقت، سزاوارتر برای ستودن تو.
زمان تندرستی، که در آن روزیهای پاک خویش را گوارایم ساختی و مرا به آنها برای جُستن خشنودی و فضل خود، شور و نشاط بخشیدی و با برخورداری از آنها، بر آن طاعتها – که توفیقش را ارزانی ام داشتی – توانا ساختی؟ یا زمان بیماری که مرا بدان آزمودی؟ و نعمتهایی که به من ارمغان دادی تا مایه سَبُک شدن بار گناهانی شود که پُشتم را سنگین کرده بود و مایه طهارت از آن گناهانی باشد که در آن، غوطه ور شده بودم، و توجّه دهندهای باشد که به توبه باز گردم، و یادآوری باشد که گناه را به برکت نعمت دیرین تو بزدایم.
و در این مدّت بیماری، کاتبان اعمال، برایم آن اندازه اعمال پاک نوشتند که نه به دلی خطور کرده است، نه بر زبانی گذشته، و نه اندامی توان انجام دادنش را یافته؛ بلکه این همه فضل تو بر من بوده و احسان و نیکیای بوده است که بر من روا داشتهای.
پروردگارا! پس بر محمّد و خاندانش، درود فرست و آنچه را برایم بدان خرسندی، محبوبم بدار. آنچه را بر من وارد آوردهای، آسان و گوارایم ساز و مرا از آلودگیهایی که پیشتر انجام دادهام، پاک بدار و بدیهایی را که پیش فرستادهام، [از نامه عملم] بزدای، و شیرینی عافیت و خُنَکای سلامت را به من بچشان.
برون شدِ مرا از بیماری به سوی عفو خویش، بازگشتِ مرا از دوران بسترنشینی ام به سوی چشمپوشی خویش، رهایی ام از درد و رنجم را به فراخنای رحمت خویش، و سلامت یافتنم از این سختی را به آستان گشایش خویش، قرار ده! تویی که نیکی ات سرشار است و دست منّتت بر همه، گشاده. بخشنده و بزرگوار و صاحب جلال و اکرامی.
متن حدیث:
الإمام زین العابدین علیه السلام – فی دُعائِهِ عِندَ المَرَضِ:
اللّهُمَّ لَکَ الحَمدُ عَلی ما لَم أزَل أتَصَرَّفُ فیهِ مِن سَلامَةِ بَدَنی، ولَکَ الحَمدُ عَلی ما أحدَثتَ بی مِن عِلَّةٍ فی جَسَدی، فَما أدری یا إلهی أیُّ الحالَینِ أحَقُّ بِالشُّکرِ لَکَ، وأیُّ الوَقتَینِ أولی بِالحَمدِ لَکَ؟ أوَقتُ الصِّحَّةِ الَّتی هَنَّأتَنی فیها طَیِّباتِ رِزقِکَ، ونَشَّطتَنی بِها لاِبتِغاءِ مَرضاتِکَ وفَضلِک، وقَوَّیتَنی مَعَها عَلی ما وَفَّقتَنی لَهُ مِن طاعَتِکَ؟ أم وَقتُ العِلَّةِ الَّتی مَحَّصتَنی بِها، وَالنِّعَمِ الَّتی أتحَفتَنی بِها تَخفیفاً لِما ثَقُلَ بِهِ عَلی ظَهری مِنَ الخَطیئاتِ، وتَطهیراً لِمَا انغَمَستُ فیهِ مِنَ السَّیِّئاتِ، وتَنبیهاً لِتَناوُلِ التَّوبَةِ، وتَذکیراً لِمَحوِ الحَوبَةِ بِقَدیمِ النِّعمَةِ؟ وفی خِلالِ ذلِکَ ما کَتَبَ لِیَ الکاتِبانِ مِن زَکِیِّ الأَعمالِ، ما لا قَلبٌ فَکَّرَ فیهِ، ولا لِسانٌ نَطَقَ بِهِ، ولا جارِحَةٌ تَکَلَّفَتهُ، بَل إفضالاً مِنکَ عَلَیَّ، وإحساناً مِن صَنیعِکَ إلَیَّ.
اللّهُمَّ فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وآلِهِ، وحَبِّب إِلَیَّ ما رَضیتَ لی، ویَسِّر لی ما أحلَلتَ بی، وطهِّرنی مِن دَنَسِ ما أَسلَفتُ، وَامحُ عَنّی شَرَّ ما قَدَّمتُ، وأَوجِدنی حَلاوَةَ العافِیَةِ وأَذِقنی بَردَ السَّلامَةِ.
وَاجعَل مَخرَجی عَن عِلَّتی إلی عَفوِکَ ومُتَحَوَّلی عَن صَرعَتی إلی تَجاوُزِکَ وخَلاصی مِن کَربی إلی رَوحِکَ وَسَلامَتی مِن هذِهِ الشِّدَّةِ إِلی فَرَجِکَ؛ إنَّکَ المُتَفَضِّلُ بِالإحسانِ، المُتَطَوِّلُ بِالاِمتِنانِ الوَهّابُّ الکَریمُ ذُو الجَلالِ وَالإِکرامِ.
“صحیفه سجادیه، دعای ۱۵- دانش نامه احادیث پزشکی، ج ۱، صفحه ۱۷۶”.
در ادامه شمارا با اذکار رایج و مفید برای درمان بیماری ها آشنا میکنیم.
– این ذکر برای شفای بیمار را دائم بخواند :
بسم الله الرحمن الرحیم یا منزل الشفا و یذهب الداء صل علی محمد و اله و انزل علی وجهی الشفاء »»
۲- دعای دیگر به جهت شفای مریض.
«« مریض مکرر بگوید : بسم الله الرحمن الرحیم یا هو یا من هو یا من لیس الا هو صل علی محمد و آل محمد.
۳- اگر دفع غم و کدورت را خواهد ۴۱ نوبت نام مقدس «شکور» را بخواند و بر آب دمد و بیاشامد غمهای او دفع گردد.
۴- جهت تب و درد سر و جمله بیماریها که از علاج آن عاجز باشند بر سه پاره کاغذ نویسد و بر هر پاره سه بار «یا غفور» بخواند و فرو برد از آن مرض نجات یابد و اگر دل تنگی یا غمزه این عمل کند فرح یابد و سرور دهر شود. و هر که بدین اسم مداومت کند در حال اندوه او به شادی مبدّل گردد.
۵- نوشتن این اسم مقدس « سمیع الدعا و مجیب الدعا» بر ظرف چینی با مشک و زعفران و شستن آن با روغن گل و چکانیدن آن در گوش کر موجب شفاست. عدد کبیر اسم «سمیع الدعاء»، ۱۸۰، وسطش ۱۸ و صغیرش ۹ است. در روز، حداقل ۹ مرتبه این اسم خوانده شود.
۶- به جهت رفع مرضی که طولانی شده در دهانه کوزه یا پارچ، چند مرتبه اسم مقدس «یا رقیب» نوشته شده و درون آن آب ریخته و سپس مقداری از آن آب را به مریض بنوشانند.
۷- به جهت شفا پیدا کردن مریضی که مأیوس از زندگی است اسم مبارک «المقیت» را به تعدادی که جا بشود در ظرفی نوشته، روی آن آب ریخته و به مریض بنوشانند.
۸- مداومت بر اسم «المجید» موجب شفای هر دردی است.
۹- هر کسی ۱۳۱ نوبت اسم مبارک «السلام» را بر سر بیمار خواند به نیت صحت آن بیمار از رنج خلاص شود.
۱۰- جهت شفای مریض، ۱۰۰ آیه از قرآن خوانده (بسم الله الرحمن الرحیم یک آیه محسوب میشود) سپس ۷ مرتبه «یا الله» گفته شود. حضرت امیرالمومنین (ع) میفرمایند اگر این دستور را به سنگ بخوانند سنگ باز میشود. مریضی که تمام اطباء او را جواب کردهاند شفا میگیرد؛ حتی اجل محتوم چند روزی عقب میافتد.
۱۱- برای شفای مریض ۱۹ مرتبه «حیّ» کنار او خوانده شده و به او دمیده شود.
۱۲- برای جلوگیری از مرگ سکته ۱۸ مرتبه ذکر «یا حیّ» و یا «الحیّ» خوانده شود.
۱۳- برای شفای بیماری که دیگر امیدی به شفای او به وسیله اطبا نیست، ۱۰۰۱ مرتبه ذکر «یا حیّ» کنار ظرف آب با قصد شفای بیمار گفته شود؛ سپس از آن آب به پیشانی و گونه های مریض مالیده و کمی هم به او بنوشانند.
۱۴- جهت رفع اندوه دل در یک مجلس ۱۰۰۱ مرتبه «یا حیّ» خوانده شود.
۱۵- هر که بر بالین بیمار یک نوبت فاتحه الکتاب و ۱۱ مرتبه اسم مبارک «یا حلیم» را بخواند و بر آن بیمار بدمد خداوند آن بیمار را شفا میدهد.
۱۶- در جواهر القرآن از امام رضا (ع) منقول است هر که را مرض سخت باشد هر روز ۱۰۰۱ مرتبه نام مقدس «یا واحد» را بگوید، از آن مرض خلاص شود.
۱۷- به جهت شفای چشمی که بسیار رمق دیده (بسیار درد میکند) با وضو به مقداری آب ۴۰ مرتبه اسم مبارک «الشکور» خوانده و سپس چشم را با آن شستشو دهد.
۱۸- در جواهر القرآن از امام رضا علیه السلام منقول است جهت هر مرض سختى هر که را مرضى سختى باشد هر روز ۱۰۰۱ مرتبه بگوید «یا واجد» از آن مرض خلاص گردد.
۱۹-امام صادق (ع) فرمود: هر گاه در کنار مریضی بودی، دست خود را بر سر مریض بگذار و این دعا را بخوان:
بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ مِنَ اللَّهِ وَ إِلَى اللَّهِ وَ مَا شَاءَ اللَّهُ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ إِبْرَاهِیمُ خَلِیلُ اللَّهِ مُوسَى نَجِیُّ اللَّهِ عِیسَى رُوحُ اللَّهِ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ ص مِنَ الْأَرْوَاحِ وَ الْأَوْجَاعِ بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ عَزَائِمُ مِنَ اللَّهِ لِفُلَانِ بْنِ فُلَانَهَ (نام شخص و مادر او را می برد) لَا یَقْرَبُهُ إِلَّا کُلُّ مُسْلِمٍ وَ أُعِیذُهُ بِکَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّاتِ کُلِّهَا الَّتِی سَأَلَ بِهَا آدَمُ فَتابَ عَلَیْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ إِلَّا انْزَجَرْتِ أَیَّتُهَا الْأَرْوَاحُ وَ الْأَوْجَاعُ بِإِذْنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ أَلا لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ تَبارَکَ اللَّهُ رَبُّ الْعالَمِینَ.
سپس آیه الکرسی و سوره های حمد و معوذتین (فلق و ناس) و اخلاص را هر کدام یک مرتبه و نیز ده آیه از سوره یس بخوان، بعد هم این دعا را بخوان:
اللَّهُمَّ اشْفِهِ بِشِفَائِکَ وَ دَاوِهِ بِدَوَائِکَ وَ عَافِهِ مِنْ بَلَائِکَ وَ تَسْأَلُهُ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ.
(خداوندا! با شفای خود او را شفا ده، و با دوای خود او را مداوا کن، و از بلاهایت او را عافیت بده، و سلامتی به او بده به حق محمد و آل محمد – که درود خدا بر او و بر آل او). (بحارالانوار ج ۹۲ ص ۱۶).
۲۰- شیخ کفعمى در کتاب«مصباح» فرموده:هرگاه در تو مرضى باشد،به موضع سجده خود دست بکش،و آن را پس از نماز واجب هفت مرتبه بر آن موضع بمال و بگو این دعا را:
یَا مَنْ کَبَسَ الْأَرْضَ عَلَى الْمَاءِ وَ سَدَّ الْهَوَاءَ بِالسَّمَاءِ وَ اخْتَارَ لِنَفْسِهِ أَحْسَنَ الْأَسْمَاءِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ افْعَلْ بِی کَذَا وَ کَذَا وَ ارْزُقْنِی وَ عَافِنِی مِنْ کَذَا وَ کَذَا.