استفاده از ضد آفتاب پوست را در مقابل اشعه های سرطان زای UVA و UVB که از نور خورشید به زمین می تابد محافظت می کند.
امروزه میدانیم قرار گرفتن در معرض تشعشات ماورای بنفش خورشید، عوارضی از قبیل پیری پوست، حساسیت نسبت به نور، اریتم (قرمزی پوست) و بدخیمیهای پوستی را در پی خواهد داشت. سازمان غذا و داروی آمریکا و آکادمی درماتولوژی آمریکا، مداخلات دارویی و غیر دارویی متعددی را برای حفاظت از پوست در برابر نور آفتاب توصیه کردهاند. سادهترین این اقدامات، پوشاندن پوست با لباس مناسب و استفاده از ضدآفتابهاست. که مخصوصا برای کسانی که بیشتر وقت خودشون رو توی طبیعت و کوه میگذرونند یک مورد واجب به حساب می آید.
استفاده از ضد آفتاب برای جلوگیری از سرطان پوست و پیری زودرس و دیگر آثار مخرب آفتاب ضروری است. در حقیقت ، استفاده از یک ضد آفتاب مناسب میزان تاثیر اشعه ماوراء بنفش را بر روی پوست کاهش می دهد و علاوه بر جلوگیری از آثار دیررس آفتاب مثل سرطان ، از آثار زود رس آن مثل آفتاب سوختگی ، قرمزی و تیره شدن پوست نیز می کاهد. در صورتی که به طور مرتب از ضد آفتاب استفاده کنید ، احتمال ایجاد لکه های پوستی به ویژه روی صورت بسیار کمتر می شود. همچنین ، ضد آفتاب به دلیل جلوگیری از تخریب الیاف پروتئینی پوست ، یعنی کلاژن و الاستین ، از پیر شدن پوست افتادگی آن ، پیشگیری می کند.
خطرخورشید
نور آفتاب از طول موجهای متفاوتی تشکیل شده است که براساس آن نامگذاری میشوند. اشعه ماوراءبنفش طول موج خاصی از نور خورشید است که خود به دو قسمت A وB تقسیم میشود که هر دو آنها برای پوست مضر هستند. اشعه ماوراءبنفش نوع B، در صورت تماس با پوست بر روی لایه خارجی پوست که اپیدرم نامیده میشود، تاثیر میگذارد و باعث ایجاد آفتاب سوختگی میشود. این نوع از اشعه آفتاب نمیتواند از شیشه عبور کند و در نتیجه وقتی پنجرهها بسته باشند توسط شیشه جذب شده و وارد اتاق نمیشود.
نوع دیگر اشعه ماوراءبنفش یعنی A ، به نواحی عمقیتر پوست نفوذ میکند و میتواند باعث آسیبهای شدیدتری در پوست شود، علاوه براینکه از شیشه هم عبور میکند و در یک اتاق با پنجرههای بسته هم از دست آن در امان نیستیم. هم نوع A و هم نوع B با شکستن کلاژن پوست، ساخت رادیکالهای آزاد و مهار مکانیسمهای ترمیم پوست، میتوانند باعث ایجاد ککومک، چروک و از همه مهمتر سرطان پوست شوند. به اینجا که میرسیم، در ذهن همه این سوال پیش میآید که چطور از پوستمان در برابر اشعه آفتاب مراقبت کنیم؟ یکی از این راهها استفاده از ضد آفتاب است. ولی علاوه بر آن باید سعی کرد تا حد امکان در ساعات خیلی گرم روز یعنی حدود ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر فقط در صورت اجبار در آفتاب قرار گرفت و از لباسهایی استفاده کرد که تا حد ممکن پوشیده باشند و بیشترین قسمت پوست را بپوشانند. کلاههای لبهدار هم انتخابی مناسب در برابر اشعه آفتاب هستند.برای محافظت از لبها میتوان از لوازم آرایشی که نقش ضد آفتاب هم دارند، استفاده کرد.
محافظت از چشمها هم نباید فراموش شود و باید دقت کرد تا عینکهایی انتخاب شوند که حتما استاندارد بوده و بتوانند اشعه ماوراءبنفش را به خوبی جذب کنند چون در غیر اینصورت این عینکها به علت رنگ تیرهشان باعث میشوند نور کمتری به چشم برسد، مردمکها گشادتر شده و اشعه ماوراءبنفش بیشتری به قسمتهای عمقیتر چشم برسد.
انواع ضد آفتاب
به صور کلی ، دو نوع ضد آفتاب وجود دارد: ضد آفتاب های فیزیکی و ضد آفتاب های شیمیایی. در ساختمان ضد آفتاب های شیمیایی، از موادی مانندABA P ، سالیسیلات ها و سینامات ها که جلوی اشعه UVB را می گیرند و بنزوفنون ها و دی بنزوئیل متان ها که جلوی اشعه UVA را می گیرند ، استفاده می شود .
البته گاهی پیش می آید که افراد به یکی از این مواد حساسیت دارند و استفاده از این مواد موجب قرمزی و خارش پوست صورت آن ها می شود. در ساختمان ضد آفتاب های فیزیکی ، از موادی مانند اکسید روی و دی اکسی تیتانیوم استفاده می شود که احتمال حساسیت به آن ها بسیار اندک است. توصیه ما این است که برای کودکان و نیز در افراد مبتلا به بیماری های پوستی خاص که پوست آن ها تحریک پذیر است ، از ضد آفتاب های فیزیکی استفاده شود.
چه موقع باید کرم ضدآفتاب را بزنیم؟
حدود ۲۰ دقیقه تا ۳۰ دقیقه قبل از اینکه در معرض آفتاب قرار بگیرید، باید کرم ضدآفتاب را روی پوست بمالید، زیرا در این فاصله زمانی، کرم جذب پوست شده و میتواند سلولهای پوست را از آثار زیانبار نور خورشید محافظت کند.
نکته دیگر این است که اگر شما کرم ضدآفتاب را روی صورت و بدنتان بمالید و بلافاصله داخل آب دریا یا استخر شوید و یا روی شنهای ساحل یا در کنار استخر دراز بکشید، کرم ضدآفتاب از روی پوست شما پاک خواهد شد و دیگر اثر حفاظتی نخواهد داشت، بنابراین نیم ساعت پس از مالیدن کرم ضدآفتاب، وارد آب شوید تا به طور کامل جذب پوستتان شده باشد.
چند ساعت یک بار ضدآفتاب را تجدید کنیم؟
اگر کرم ضدآفتاب را به پوستتان بمالید و روانه کار روزانه شوید، باید هر ۳ یا ۴ ساعت یک بار آن را تجدید کنید، ولی با شنا کردن در آب استخر یا دریا، این کرمها در عرض یک ساعت کمکم اثر خود را از دست میدهند و پس از ۸۰ دقیقه دیگر اثری از ضدآفتاب باقی نخواهد ماند. بنابراین اگر کرم ضدآفتاب را به پوستتان میمالید و وارد استخر یا دریا میشوید، باید هر یک ساعت یک بار آن را تکرار کنید.
چه ضخامتی و چه مقداری از ضدآفتاب باید روی پوست زده شود؟
خیلی ها نمیدونن چه موقع باید کرم رو تجدید کنند یعنی بعضی ها کرم ضدآفتاب را یک بار صبح میزنند و تا غروب آفتاب آن را تجدید نمیکنند اما باید در هر سانتیمتر مربع پوست، ۲ میلیگرم کرم ضدآفتاب مالیده شود تا اثر خود را در حفاظت از پوست، به بهترین شکل ممکن نشان دهد. مطالعات نشان میدهد که بیشتر افراد نصف این مقدار و یا حتی کمتر از آن را استفاده میکنند.
وقتی برای بعضی از افراد یک قوطی ۳۰ تا ۴۰ گرمی کرم ضدآفتاب را تجویز میکنیم، پس از ۳ تا ۴ ماه میآیند و میگویند هنوز نصف قوطی باقی است، که نشان می دهد کرم ضدآفتاب را به میزان کافی در طول روز استفاده نکرده اند، چون یا آن را نازک روی پوست مالیدهاند و یا فواصل زمانی مالیدن کرم ضدآفتاب خیلی طولانی بوده است.
استفاده از ضد آفتاب از چه سنی ؟
استفاده از ضد آفتاب در دوران کودکی حتی مهم تر از جوانی است بنا بر این کودکانتان را به مصرف آن عادت دهید. هر روز باید از ضد آفتاب استفاده کنید و حتی در فصل زمستان و در هوای ابری نیز آن را ترک نکنید در صورتی که در فصل زمستان یا در هوای ابری هستید و کارتان در خانه و محلی است که نور مستقیم آفتاب وجود ندارد ، مصرف یک بار در روز ضد آفتاب کافی است اما در صورتی که در بیرون خانه و در هوای آفتابی قرار دارید هر ۳ تا۴ ساعت ضد آفتاب مصرف کنید. در مصرف ضد آفتاب صرفه جویی نکنید.
طبیعت پوست
تجربه خود شما در انتخاب ضد آفتاب هم بسیار مهم است. ضد آفتابی که مثلا برای دوست شما بسیار مناسب است می تواند برای شما مضر باشد. ممکن است شما یک ضد آفتاب خوب و با قیمت بالا تهیه کنید اما هنگام استفاده احساس راحتی نکنید مثلا احساس گرمی و خفکی داشته باشید یا به آن حساسیت داشته باشید و پوستتان قرمز شود یا خارش پیدا کند. از همه مهم تر اینکه ممکن است صورت شما هنگام مصرف آن جوش بزند. همه اینها ، علل خوبی برای عوض کردن ضد آفتاب است. آنقدر تجربه کنید تا نوع مناسب را برای پوست خود بیابید.
فرمول spf
SPF به معنی عامل محافظتکننده در برابر آفتاب مخفف کلمه Sun Protection factor است. ضدآفتابها بر حسب میزان SPFشان تقسیمبندی میشوند. از SPF، ۲ داریم تا ۶۰ SPF و بالاتر. ولی وقتی میگوییم SPF یک ضدآفتابی ۱۵ است یعنی چه؟
اگر فردی که ضدآفتاب نزده در برابر آفتاب قرار گیرد، تقریبا بعداز ۲۰ دقیقه دچار آفتاب سوختگی در ناحیهای میشود که آفتاب به آن تابیده. حال اگر همین فرد ضدآفتابی با ۱۵ SPF بزند، ۱۵*۲۰دقیقه طول خواهد کشید، تا دچار همان میزان آفتاب سوختگی شود. به عبارت دیگر ضدآفتابی با ۱۵ SPF، مانع رسیدن ۹۲ درصد از اشعههای مضر به پوست میشود.
عدد ۱۰۰ را بر SPF کرم ضدآفتاب که روی جعبه نوشته شده است، تقسیم کنید. عدد حاصل را از عدد ۱۰۰ کم کنید. عدد باقیمانده نشان دهنده درصد حفاظت پوست به وسیله آن کرم ضدآفتاب است. برای مثال، کرم ضدآفتابی که SPF 25 دارد، ۹۶ درصد از پوست در برابر نور خورشید حفاظت میکند. حال اگر این محاسبه را درباره کرم ضدآفتابی با SPF 100 انجام دهید، خواهید دید که ۹۹ درصد از پوست در برابر نور خورشید حفاظت میکند. بنابراین کرم ضدآفتاب با SPF 100 تفاوت چندانی با کرم ضدآفتاب با SPF 25 در حفاظت از پوست ندارد و این چند درصد قابل چشمپوشی است.
چه SPF بخریم؟
SPF که نشان دهنده میزان حفاظت پوست در برابر نور خورشید است، آن طور که خیلیها تصور میکنند، درصدی نیست. برای مثال، اگر روی جعبه یک کرم ضدآفتاب نوشته شده SPF آن ۳۰ است، به این معنا نیست که ۳۰ درصد از پوست شما در برابر نور خورشید حفاظت میکند. اگر بخواهید از روی SPF یک کرم ضدآفتاب بدانید چقدر اثر حفاظتی در برابر نور خورشید دارد، فرمول سادهای برای آن وجود دارد.
پس spf بالاتر چطوره؟
کارخانههای سازنده، برای افزایش SPF یک کرم ضدآفتاب، باید درصد چربی آن را بالا ببرند تا مواد شیمیایی زیادی را وارد آن کنند. بنابراین کرمهای ضدآفتاب با SPF بالا، خیلی چرب هستند و میتوانند عوارضی را ایجاد کنند.
توصیه ما این است که اگر به داروخانه میروید تا کرم ضدآفتاب بخرید، SPF 30 را انتخاب کنید. کرم ضدآفتاب با SPF 30 بهترین کرم ضدآفتاب برای استفاده روزانه افراد عادی است.
کرمهای ضدآفتاب با SPF 50 و ۷۰ و بالاتر، فقط برای کسانی که بیماری پوستی دارند، توسط پزشک تجویز می شوند، مانند کسانی که به نور آفتاب حساساند و یا سرطان پوست دارند. چون همان چند درصد اضافه ی حفاظت از پوست برای این بیماران مهم است.
کرم ضدآفتاب بهتر از پوست محافظت میکند یا یک روسری و یا کلاه لبهدار مناسب؟
شک نکنید که لباسها و پوششهای فیزیکی خیلی بهتر از پوست در برابر نور خورشید حفاظت میکند تا کرم ضدآفتاب، چون اجازه نمیدهند نور خورشید به پوست بتابد. بنابراین کلاه لبهدار مناسب، روسری مناسب، لباس مناسب و یا سایبان در کنار دریا و استخر بهترین حفاظت را در برابر نور خورشید دارند، ولی اگر کسی صیاد، ملوان، کشاورز، کارگر و مهندس ساختمان است و نمیتواند در طول روز صورتش را در برابر نور خورشید حفاظت کند، باید کرم ضدآفتاب را روی پوست صورتش بمالد. همینطور خانمهایی که پوشیدن کلاه لبهدار در خیابان را مناسب نمیدانند، باید از کرم ضدآفتاب استفاده کنند. ولی باید بدانید هیچ کرم ضدآفتابی نمیتواند جانشین پوششهای مناسب شود.
اکنون در کشورهای غربی لباسهایی به بازار آمدهاند که روی آن علاوه بر درصد نایلون، نخ و …، درصد SPF را مینویسند که نشان میدهد پارچه این لباس چقدر از پوست در برابر نور خورشید حفاظت میکند.
ضد آفتاب را زود و زیاد بزن
اغلب افراد وقتی ضدآفتاب میزنند، مقدار کافی از آن را به پوست نمیمالند و میزان مصرف آنها تنها ۲۵ تا ۵۰ درصد مقدار لازم است. ضدآفتاب باید به قدری استفاده شود که یک لایه نازک بر روی پوست تشکیل دهد و بتواند اثر محافظتی خود را به طور کامل اعمال کند.
علاوه بر این، در حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه قبل از اینکه از خانه خارج شوید. باید ضدآفتاب را روی پوست خود بزنید چون در حدود نیم ساعت طول میکشد تا ضدآفتاب جذب پوست شده و اثرش آغاز شود.
نکته دیگر اینکه همیشه ضدآفتاب باید بعداز همه آرایشها استفاده شود، چون در غیر این صورت مواد آرایشی که بر پایه آب یا چربی باشند میتوانند باعث بیاثر شدن ضدآفتاب شوند. هنگام استفاده از ضدآفتاب باید به بینی،گوش و اطراف آن توجه خاصی داشت.
استفاده از ضد آفتاب وقتی هوا ابری است…
در هوای ابری هم حتما باید ضدآفتاب زد چون ابرها نمیتوانند اشعه مضر ماوراء بنفش را جذب کنند و تقریبا در هوای ابری ۸۰ درصد این اشعه به پوست میرسد.
علاوه بر این چون در هوای ابری گرما و نور شدید آفتاب که میتواند باعث شود افراد به محیطهای سربسته و سایه بروند وجود ندارد، در نتیجه احتمال این که اشعه ماوراءبنفش بیشتری به آنها برسد افزایش مییابد. چون این اشعه قابل رویت نیست. پس مثل روزهای آفتابی حتی دقیقتر از آن باید در روزهای ابری هم ضدآفتاب زد.
ضد آفتاب وقتی شنا میکنید…
در صورت شنا در استخرهای سر باز یا در محلهایی که در مقابل اشعه آفتاب هستید باید از ضدآفتاب به ویژه انواع مقاوم به آب آن استفاده کنید و اگر زمان شنای شما طولانی شد، بهطور مرتب ضدآفتاب را تجدید کنید.
طریقه مصرف ضد آفتاب
به دلیل گرانی قیمت ، بعضی از مصرف کنندگان فقط پوست خود را کمی چرب می کنند که این کافی نیست برای صورت باید حدود نصف قاشق چای خوری معادل یک بند انگشت ضد آفتاب استفاده کرد. ضد آفتاب فقط مخصوص صورت نیست و باید به هر قسمت از پوست که روباز باشد مانند گردن ، گوش ها و پشت دست ها مالیده شود. ضد آفتاب را مستقیما روی پوست بمالید و کرم دیگری مثل لوازم آرایش را زیر آن مصرف نکنید. ابتدا صبر کنید تا ضد آفتاب کاملا روی پوست جا افتاده و خشک شود و سپس کرم آرایش روی آن بمالید یا لباس بپوشید. توصیه می شود ضد آفتاب حداقل ۱۵ تا ۳۰ دقیقه قبل از بیرون آمدن از خانه و تماس با آفتاب مصرف شود.
بهتر است ضد آفتاب نزدیک چشم مالیده نشود به ویژه اگر ورزش یا فعالیت زیادی می کنید زیرا مواد شیمیایی ضد آفتاب می توانند موجب تحریک چشم شود برای محافظت از پوست دور چشم خود چشم ( برای پیش گیری از آب . مروارید ) بهترین راه استفاده از عینک مقاوم در برابر اشعه ماوراء بنفش ( V U ) است.
نکته آخر درباره ضد آفتاب
نکته آخر و مهم تر از همه آن که مصرف ضد آفتاب به این معنی نیست که می توانید بدون هیچ اشکالی مقابل آفتاب بروید. چنین فکری باعث می شود که ضرر ضد آفتاب بیش از نفع آن شود بنا بر این باید ضمن استفاده مرتب از ضد آفتاب ، از نور مستقیم آفتاب نیز دور بود و سایر روش های مقابله با آفتاب مانند لباس پوشیدن و استفاده از کلاه و سایه بان و غیره را نیز فراموش نکرد. البته اثرات مفید نور آفتاب برای ساختن ویتامین D نیز نباید دور از نظر بماند اما لازم به ذکر است که مقدار ویتامین D لازم با رژیم غذایی مناسب قابل دستیابی است و اگر از رژیم غذایی مناسب استفاده شود کمبود آن مشخص نخواهد شد.
تهیه و تنظیم : سایت فراناز