زیباترین مراسم های فرهنگ ایرانی که کمتر شناخته شده اند

در این مطلب با زیباترین مراسم های فرهنگ ایرانی که کمتر شناخته شده اند آشنا می شوید.

فراناز:فرهنگِ هر کشور، مجموعه ای از خرده فرهنگ های نواحی مختلف آن کشور که معمولا ترکیب جذابی از رسم ها، آیین ها، جشن ها و جشنواره هاست. ایران هم به عنوان کشوری با جغرافیا، آب و هوا و قومیت های متنوع و خرده فرهنگ های غنی و عمیق، سرزمینِ جشن های ساده و دلنشینی است که علاوه بر ابعادِ تاریخی، ریشه در عمقِ علاقه مردم به طبیعت و احترام به باورهای مذهبی دارد. جشن هایی که بیش از همه چیز، نشان دهنده اهمیت و ضرورتی است که فرهنگ مان برای شادی و نشاط قائل شده است.

جشن انگور

جشنِ «شانی دِر» یا برداشتِ انگور، یکی دیگر از جشنواره های برداشت محصول است که در برخی نقاط کشورمان، به ویژه ارومیه، اواخر تابستان و حوالیِ برداشتِ انگورِ آن سال، برگزار می شود. این مراسم با اجرای موسیقی آذری و ساز و آواز شروع می شود و با انجامِ حرکاتِ نمادین، پذیرایی از مهمانان و حاضران با انگور، مسابقه و اجرای موسیقی ادامه می یابد. این جشن که بهانه ای برای شکرگزاری از خداوند مهربان و سپاسگزاری از رنج و زحمتِ کشاورزان است، اخیرا در فهرست میراث های ملی ایران به ثبت رسیده است. آذربایجان با ۲۲ هزار هکتار سطحِ زیر کشت و تولید سالانه ۲۴۰ هزار تُن انواع انگور، بزرگترین مرکز تولید انگور در ایران است.

جشنِ انـار

انار ساوه مرغوب ترین و شناخته شده ترین انار کشور است و هر سال، اواخر شهریورماه در ساوه، حوالیِ جمع آوری محصول آن سال، جشنی به نشانه شکرگزاری برگزار می شود. این مراسم که به جشنِ انار معروف است و طی آن کشاورزان و باغداران به برداشتِ نمادینِ انار می پردازند، از جاذبه های گردشگریِ شهرستانِ ساوه و جزو برنامه های جذابِ تورهای گردشگری است.

این جشن در طلوع صبح یک روزِ جمعه، با ندای «یا ا…» شخصی که در یک سال اخیر از طرف باغداران برای نگهبانی از باغات انار انتخاب شده و اصطلاحا «پاکارکرپی» نامیده می شود، شروع می شود و در آن روز همه مردم روستا برای کمک و چیدن انار به سمت باغات انار حرکت می کنند و این دورهمی شاد تا غروب طول می کشد. در شهرستان ساوه حدود هفتصد و شصت گونه انارِ بومی تولید می شود که همه انواعِ آن، در رنگ های سفید و سرخ و سیاه و با طعم های ترش، ملس، ملس تبریزی، یوسف خانی، رباب نی ریز، ملس یزدی، ارجستانی و… به لحاظ رنگ و میزانِ آب دهی در جهان کم نظیر است.

جشن آلو

آلو، یک میوه تک هسته ای با طعمی ملس است که به شکل و رنگ و اندازه های متنوع و به نام های آلوی شمس، طرقبه، درگزی، طلا، حاج حسنی، بخارا و… دسته بندی می شود. شهر خرو بزرگ ترین تولید کننده آلوی کشور است و بیش از نود و پنج درصد باغداران این منطقه در زمینه تولید، جمع آوری و خرید و فروش آلو فعالیت دارند.

از سال ۸۷، به همت مسئولان و اهالیِ خرو، حوالیِ مهرماه، جشنواره برداشت آلو در این شهرستان برگزار می شود که طی آن، علاوه بر برداشتِ نمادین آلو، نمایشگاه های تخصصی که به معرفی ارزش های غذایی و دارویی آلو اختصاص دارد و مسابقات برداشت و پوست گیری آلو هم برقرار است. در سال های اخیر، این جشنواره به یکی از جاذبه های دیدنی گردشگری برای مسافران تبدیل شده است. یکی از اتفاقات جالب در خرو طی روزهای برگزاری جشنواره طلایی شدن پشت بام هاست، آلوهایی که همه برای خشک شدن به پشت بام می روند.

پنجاه بدر

جشن پنجاه بدر چیزی شبیه رسم سیزده بدر است که البته به آن اندازه شناخته شده نیست اما در میان مردم قزوین، هنوز هم پابرجاست. قزوینی ها در ۱۹ اردیبهشت هر سال که پنجاهمین روز از سال جدید است، از خانه بیرون می زنند و به دامان طبیعت می روند تا از خداوند به خاطر نعمت هایش تشکر کنند.

آن ها هر سال در این روز، ابتدا به مصلای شهر می روند و دعا می کنند؛ اگر تا آن روز از سال باران خوبی آمده باشد، نماز شکر به جا می آورند و از خداوند به خاطر نزول باران رحمت سپاسگزاری می کنند، اما اگر سال کم بارانی باشد، نماز استسقاء به جا می آورند و طلب باران رحمت می کنند.بعد به دل کوه و دشت می زنند و چند ساعتی را با عزیزان خود در طبیعتِ سبز اردیبهشتی می گذرانند. جشنِ پنجاه بدر، یک رسم دینی- آیینی است که هم با باورهای مذهبی مردم سر و کار دارد و هم با اعتقادات آیینی و سنتی شان. این مراسم که در بهترین روز فصل بهار از لحاظ آب و هوایی برگزار می شود، در واقع تجدید پیوندی دوباره با طبیعت است.

آئین سنتی قالی شویان

مراسم سنتی و مذهبی قالی شویان مشهد اردهال از توابع کاشان، از دیگر جشنواره های مردمی و ایرانی است که هر سال در دومین جمعه مهرماه برگزار می شود و طی آن، شرکت کنندگان، فرشی را به نماد شستن خون امامزاده سلطان علی بن محمد باقر، در چشمه می شویند. در این مراسم که توسط اهالی روستای «فیـن» کاشان و چند روستای دیگر برگزار می شود و دیگران تنها تماشاچی هستند، یکی از قالی های درون بنای امامزاده، به عنوان فرشی که هنگام شهادت، پیکر امامزاده را در آن پیچیده بوده اند بر دوش جوانان قرار می گیرد و آن را به سمت چشمه ای که در همان حوالی است، می برند.

به دنبال این دسته، گروهی دیگر که هر یک چوبدستی بلندی به دست دارند، حرکت می کنند و با تکان دادن چوبدستی در هوا، به نبردی نمادین با قاتل امامزاده می پردازند. قالی، کنار چشمه شسته می شود و دوباره با شور و هیجان به بنای امامزاده برگردانده می شود. پیش از ورود قالی به آرامگاه، چوب به دستان با دویدن و تکان دادن چوب ها و شعارهای مهیج، نبرد با اشقیاء را دنبال می کنند. رسیدن حاملان قالی به درگاه ورودی امامزاده و سپردن آن به گروهی دیگر که باید آن را به درون ببرند، همراه با تشریفات خاصی است که شدت ازدحام و فشار و کش و قوس های فراوان، آن را به لحظه ای پر تب و تاب تبدیل می کند. این مراسم باشکوه که نمی توان عنوان جشن را به آن اطلاق کرد سال هاست در فهرست میراث معنوی کشور ثبت شده و در دسامبر ۲۰۱۲ در فهرست میراث فرهنگی و معنوی یونسکو نیز به ثبت رسید.

جشن ورف چال

ورف چال یا برف چال، جشنی در میانه فصل بهار با قدمتی ششصد ساله است که به عنوان یکی از آیین های خطه مازندران در آمل برگزار می شود. در این روز، همه مردانِ روستا به محلِ برف چال می روند تا آبِ دامِ این منطقه را تامین کنند و هیچ مردی در روستا نمی ماند و روستا فقط توسط زنان اداره می شود.

این جشن که در یکی از جمعه های اردیبهشت ماهِ هر سال برگزار می شود، با دست به دست کردنِ برف از دامنه های کوه توسط مردان شروع می شود و با جدا کردن قطعه های برف و پر کردنِ گودالِ ذخیره آب در فصل گرم، ادامه می یابد و با جمع شدنِ شرکت کنندگان، گردِ سفره بزرگی که در حاشیه گودال پهن می شود و با انواعِ غذاهای سنتی پر شده، تمام می شود. جشن ورف چال، از امسال در فهرست آثار معنوی سازمان میراث فرهنگی کشور قرار گرفته است.