آشنایی با حساسیت فصلی یا تب یونجه ، رینیت آلرژیک (Allergic rhinitis) که گاهی زکام، حساسیت فصلی و یا تب یونجه نیز نامیده می شود، زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن شما نسبت به ذرات معلق به هوا که به آنها حساسیت دارد، واکنش زیادی نشان می دهد.
سیستم ایمنی بدن شما به بخش هایی از بدن شما حمله می کند و باعث مشکلاتی همچون آبریزش بینی و عطسه می شود و به شما احساس سرماخوردگی دست می دهد. این ذرات ریز آلرژن (ماده حساسیت زا) نامیده می شوند و معنی آنها این است که می توانند باعث واکنش آلرژیکی شوند.
افراد مبتلا به رینیت آلرژیک، علایم و نشانه های این بیماری را برای مدت ها و یا سال ها حس می نمایند. ممکن است علایم این بیماری برای مواقع خاصی در سال (فصلی) و یا برای تمام مدت سال وجود داشته باشند. در نتیجه ابتلا به رینیت آلرژیک ممکن است شما به بیماری های دیگری همچون سینوزیت و یا عفونت گوش ها مبتلا شوید.
در گذر زمان ممکن است تاثیر آلرژن ها برروی شما کم تر شده و شدت بیماری و حساسیت شما کاهش یابد. بعد از گذشت مدتی رینیت آلرژیک شما ممکن است به شدتی که در آغاز بوده نباشد.
علایم رینیت آلرژیک کدام اند؟
در اکثر موارد، زمانیکه دچار رینیت آلرژیک می شوید، علایم زیر در شما ظاهر می شود:
عطسه پشت سر هم بخصوص صبح بعد از بیدار شدن از خواب.
آبریزش بینی و ترشحات پشت بینی. آبریزش بینی ناشی از رینیت آلرژیک عموما شفاف و رقیق می باشد. درصورت عفونت بینی و یا سینوزیت، آب بینی شما بعد از مدتی غلیظ تر، تیره و یا زرد می شود.
چشم های شما پراشک شده و ممکن است خارش بگیرد.
خارش گوش، بینی و زبان شما.
انواع رینیت آلرژیک؟
نوع حاد و فصلی: بیشتر در فصل بهار و اواخر تابستان به دنبال برخورد با دانههای گرده درختان، علفها و گلها علایم بیمای ایجاد میشود که چند هفته طول می کشد وسپس از بین می رود و سال بعد دوباره عود می کند. ( حساسیت فصلی یا تب یونجه )
انواع مزمن و همیشگی: در این نوع که رینیت آلرژیک غیر فصلی نیز نامیده میشود معمولاً شدّت علایم از نوع فصلی کمتر است . به دلیل اینکه عوامل آلرژی زا تقریباً همیشه در محیط زندگی بیمار وجود دارند بیماری در طول سال مرتبا تکرار میشود ویا ممکن است علایم همیشه همراه بیمار باشد.
این نوع می تواند ناشی از قارچها (Mite ها)، گرد و غبار خانه، دود سیگار، خاکه گچ، روزنامه، مواد شوینده، پشم، پر، غذا (مثل ماهی، توت فرنگی، تخم مرغ، خربزه و …) و فضولات حیوانات خانگی باشد .
کدام آلرژن ها عموما باعث رینیت آلرژیک می شوند؟
احتمالا میدانید که گرده درخت ها، علف ها و چمن زار باعث رینیت آلرژیک می شود. بجز این موارد خیلی از افراد به غبار، پشم حیوانات، سوسک ها و کپک ها نیز آلرژی دارند. مواد موجود در محیط کار همچون دانه غلات، گرد و غبار چوب، مواد شیمیایی و یا حیوانات آلرژیکی نیز می توانند باعث رینیت آلرژیک شوند.
اگر شما نسبت به گرده ها حساسیت دارید، پس علایم شما ممکن است در مواقع خاصی از سال خود را نشان دهند. اگر حساسیت شما به گرد و غبار و یا موارد داخل خانه هست، پس علایم رینیت آلرژیک شما برای تمام سال خود را نشان می دهند.
رینیت آلرژیک چگونه مشخص می شود؟
برای بررسی اینکه شما مبتلا به رینیت آلرژیک می باشید، پزشک شما مشکلات شما را بررسی کرده و شما را معاینه می نماید. آشنایی با علایمی که شما حس می نمایید و چیزهایی که این علایم را بدتر می کند، به پزشکان در درک بهتر مشکل شما کمک می نماید. اگر علایم شما شدید بود، شما باید برای یافتن علت آلرژی خود آزمایش دهید. این آزمایش ها یا توسط پزشک و یا توسط آزمایشگاه انجام می شود.
رینیت آلرژیک چگونه درمان می شود؟
راهی برای علاج کامل بیماری رینیت آلرژیک وجود ندارد. یکی از بهترین کارهایی که می توانید انجام دهید، اجتناب از چیزهایی است که باعث حساسیت می شود. برای خلاص شدن از گرد و عبار هفته ای یکبار خانه تان را تمیز نمایید. همچنین زمانیکه هوا پر از گرد و غبار است بهتر است در خانه بمانید.
بجز زمانیکه دچار بیماری های دیگری همچون بیماری های ریه و آسم هستید، می توانید از داروهای در دسترس (OTC) برای درمان آلرژی خود استفاده نمایید. اگر مشکلات دیگری دارید، قبل از مصرف دارو با پزشکتان مشورت نمایید. همچنین افراد مسن، کودکان و زنانیکه باردار و شیرده هستند، قبل از شروع درمان میبایست با پزشکشان مشورت نمایند.
درصورتیکه آلرژی شما بسیار شدید بوده و شما را اذیت می کند و با اجتناب از آلرژن ها نمی توانید آلرژی خود را بهبود دهید، می توانید با مشورت با پزشکتان از سایر روش های درمانی همچون ایمونوتراپی استفاده نمایید. برای استفاده از ایمونوتراپی می بایست بدانید به چه چیز آلرژی دارید. پیدا کردن بهترین درمان برای آلرژی، ممکن است زمانبر باشد.
بعضی از داروهایی که برای درمان حساسیت فصلی یا رینیت آلرژیک، آنتی هیستامینها ( مانند دیفن هیدرامین و پرومتازین )، مقلدهای سمپاتیک ( مانند سودو افدرین و فنیل افرین )، کرومولین سدیم، تئوفیلین و گاه استروئیدها ( به خصوص اسپری بینی ) می باشند.
درمان آلرژی با طب جایگزین یا سنتی
هرچند مدارک زیادی درباره کیفیت طب سنتی برروی رینیت آلرژیک وجود ندارد، اما بعضی از افراد از روش های جایگزین و سنتی زیر برای درمان تب یونجه استفاده می نمایند:
داروها و مکمل های گیاهی – عصاره shrub butterbur برای درمان آلرژی فصلی استفاده می شود. سایر داروهای گیاهی که برای درمان آلرژی فصلی استفاده می گردد، شامل فلفل دلمه، عسل، ویتامین c و روغن ماهی می باشد.
درمان های جایگزین یا سنتی – این درمان ها شامل استفاده طب سوزنی و هومئوپاتی می باشد. با اینحال مدارک کافی برای اثبات تاثیرگذاری این درمان ها وجود ندارد.
پیشگیری از رینیت آلرژیک؟
راهی اثبات شده برای پیشگیری از ابتلا به رینیت آلرژیک وجود ندارد. پزشکان معتقداند کاهش قرارگیری کودک در برابر مواد آلرژی زا می تواند رینیت آلرژیک وی را به تعویق اندازد، اما شواهد قطعی در اینباره وجود ندارد. اگر حساسیت فصلی دارید، بهترین راه برای شما کاهش قرارگیری شما در برابر آلرژن ها می باشد.