ناباروری اصطلاحی است که اگر بعد از یک سال اقدام به بارداری، حاملگی اتفاق نیفتد، مطرح میشود. یک سوم علت ناباروری مربوط به مردان، یک سوم مربوط به زنان و یک سوم مربوط به هر دو نفر میباشد و یا اصلا علت آن مشخص نیست. علت ناباروری در مردان معمولا مربوط به عدم تولید اسپرم سالم و کافی است، ولی علت ناباروری در زنان متفاوت است.
مشکلات ساختاری رحم، انسداد مجاری فالوپ یا لوله رحم و در اغلب موارد عدم تولید تخمک سالم از جمله علتهای ناباروری در زنان است. سبک زندگی و نوع رژیم غذایی تاثیر قابل ملاحظهای بر توانایی باروری در مردان و زنان دارد.
مطالعات نشان میدهند زنانی که از یک رژیم غذایی سالم و مقوی بهرهمند هستند، 66 درصد کمتر از بقیه زنان دچار ناباروری میشوند. رژیم غذایی در مردان نیز حائز اهمیت است.
تغذیه تاثیری مستقیم بر توانایی اسپرم دارد. تحقیقات نشان میدهد که داشتن عادات نامناسب رژیم غذایی و مصرف مکرر مشروبات الکلی و دخانیات، میتواند باعث پایین آوردن کیفیت و مقدار اسپرم شده و لقاح تخم را دشوارتر کند. رژیم غذایی مناسب، متنوع و مغذی در مردان و زنان به باروری کمک میکند.
جایگزینی روغنهای مایع و غیر اشباع به جای روغنهای جامد هیدروژنه که دارای اسیدهای چرب ترانس هستند حائز اهمیت است.
ویتامین C به جلوگیری از ایجاد نقص در اسپرم کمک کرده و جنبندگی آن را افزایش میدهد. مصرف حداقل 90 میلیگرم ویتامین C روزانه از طریق مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین C (مرکبات، کلم بروکلی، توتفرنگی، طالبی، انبه و …) توصیه میشود. با توجه به اینکه سیگار به این ویتامین آسیب میزند، در افراد سیگاری حداقل 125 میلیگرم ویتامینC به صورت روزانه باید مصرف شود.
یک لیوان آب پرتقال در روز تقریباً 124 میلیگرم ویتامین C را میتواند تامین کند. کمبود ویتامین C سبب میشود که اسپرمها به هم بچسبند و این حالت سبب ۱۶درصد موارد ناباروری در مردان میشود.
تحقیقات بسیاری نشان میدهند که حتی کمبودهای کوتاه مدت روی میتواند حجم نطفه و سطح تستوسترون را کاهش دهد. منابع عالی روی شامل گوشتها، جگر و لوبیا میباشد.
تحقیقات نشان میدهند مردانی که سطح ویتامین B9 بدنشان پایین است، اسپرم کمتری دارند. غلات صبحانه، سبزیجات برگ سبز، عدس، لوبیا سفید و آب پرتقال از منابع غذایی این ویتامین هستند.
مصرف 1000 میلیگرم کلسیم و 400 واحد (10 میکروگرم) ویتامین D در روز میتواند قدرت باروری را در مردان بالا ببرد. منابع خوب کلسیم عبارتند از شیر، ماست کم چرب و کلم بروکلی و از منابع ویتامین D میتوان به شیر و ماهی آزاد اشاره کرد.
مصرف مواد حاوی آنتیاکسیدان نظیر ویتامین C، ویتامین E، ویتامین A، سولفات روی و سلنیوم در بالا بردن قدرت باروری مردان تاثیر بسیار زیادی دارد. کوآنزیم Q10 که در روغن ماهی، مغزهای آجیلی، گوشت و ماهی یافت میشود، بتاکاروتن که در هویج یافت میشود و لیکوپن که در هندوانه و گوجهفرنگی به وفور یافت میشود، تاثیر زیادی در درمان ناباروری مردان دارد.
افراد باید زمانی که قصد باروری دارند، مواد غنی از این ریز مغذیها را مصرف کرده و بنابر نظر متخصص این ریز مغذیها را به صورت مکملهای غذایی مصرف کنند.
کیفیت اسپرم تا حد زیادی به مصرف آنتیاکسیدان در رژیم غذایی بستگی دارد. آنتیاکسیدانها، مثل آنچه در میوهها و سبزیجات وجود دارد، میتوانند به جلوگیری از آسیب رسیدن به اسپرم که باعث کند و تنبل شدن آنها میشوند، کمک کنند. آنتیاکسیدانهای گلوتاتیون و کریپتوگزانتین، که بیشتر در سبزیجات، گوجهفرنگی، فلفل و پرتقال وجود دارند، قدرت و سلامت اسپرم را تضمین میکنند.
میوهها و سبزیجات با افزایش جنبندگی اسپرم باروری را در مردان تقویت میکنند. توصیه میشود مردان و زنان حداقل از 5 واحد میوه و سبزی در روز استفاده کنند.
براساس تحقیقات انجام شده در ایران، مصرف برخی گیاهان نظیر شنبلیله، گزنه، تمشک، موز، گل کلم، پیاز، فلفل قرمز و سبز، موسیر، تخم کدو، کاسنی سالادی، شیرین بیان، اسفناج و انبه در درمان ناباروری مردان نقش بسزایی دارد.
سبب تولید تخمک و اسپرم غیر طبیعی میشود. نیکوتین سیگار سبب کاهش استروژن سرم میشود.
مطالعات حاکی از آن است که مصرف بیش از دو نوشیدنی الکلی در روز سبب کاهش سطح تستوسترون و اسپرم میشود.
نتایج مطالعات در خصوص اثر قهوه بر ناباروری با هم متفاوت است. برخی از مطالعات حاکی از بی اثر بودن و حتی درمان ناباروری توسط نوشیدن قهوه بوده است و برخی از مطالعات قهوه را دخیل در ناباروری میدانند، بنابراین توصیه میشود مردان و زنان مصرف قهوه را به یک تا دو فنجان در روز محدود کنند.
بعضی از آنتیبیوتیکها به طور موقت سبب کاهش تعداد و تحرک اسپرمها در مردان میشوند. بعضی از این آنتی بیوتیکها شامل اریترومایسین، نیتروفورازون یا نیتروفورانتوئین هستند.
تماس با حشرهکشها، سموم آفت کش، حلالهای آلی، سرب، تشعشعات یونیزه، فلزات سنگین و مواد شیمیایی سمی سبب کاهش قدرت باروری در مردان میشود. مردانی که در محیط شغلی خود با این مواد سر و کار دارند (چاپخانهها، سرب، سموم کشاورزی، دستگاههای رادیولوژی و…) باید از پوششها و ماسکهای محافظ استفاده نمایند.
غذیه نقشی اساسی در سلامت ایفا میکند به طوری که حتی بر باروری نیز تاثیرگذار می باشد. بنابراین افرادی که تمایل جهت اقدام به بارداری دارند، باید نگاهی مجدد به بشقاب غذایشان بیندازند. بعضی مواد غذایی باعث افزایش کیفیت اسپرم و تخمک میشوند و قدرت باروری را در هر دو جنس بالا میبرند و بعضی دیگر از مواد غذایی باعث کاهش آن می شود.
به طور کلی الگوی تغذیه صحیح<Proper nutrition> در طولانی مدت، بیشتر از تغییرات کوتاهمدت هنگام لقاح موثر است. البته مسائل بسیار زیادی در کاهش میل جنسی و قدرت باروری دخیل هستند که رفع آنها بیش از تغییر رژیم غذایی میتواند تاثیرگذار باشد.
– مواردی که در زیر به آن ها اشاره شده، مواد غذایی و نکاتی هستند که بر اساس تحقیقات به قدرت باروری کمک می کنند:
– دستگاه تولید مثل از سلولهایی ایجاد شده که توان تکثیر زیادی دارند. برای این تکثیر، بدن نیازمند ویتامین A، اسیدهای چرب امگا 3، روی و ویتامین D است.
– این چهار ماده در تعداد زیادی از مواد غذایی وجود دارند که مصرف آنها علاوه بر افزایش قدرت باروری، تاثیر مثبتی بر عملکرد تمام ارگانهایی که سلولهایی با تکثیر بالا دارند مثل دستگاه تنفس، گوارش و کلیه میگذارد.
– ویتامین A در میوه و سبزیهای رنگی، شیر و کره، تخممرغ و جگر ویتامین D در کره، جگر و تخممرغ، روی در گوشت، آجیل و دانههای روغنی و اسیدهای چرب امگا 3 در ماهی و در روغن سویا و گردو وجود دارد.
– علی رغم این که در رژیم غذایی روزانه بیشتر به مصرف سبزیهای توصیه شده است، اما در زمینه باروری بر مصرف سبزیها تاکید زیادی نمیشود.
– با افزایش استفاده از سبزیها و لبنیات، محیط بدن «قلیایی» میشود در صورتی که با مصرف بیشتر گوشت قرمز بهخصوص گوشت گوسفند و ادویههای گرم مثل زنجبیل و دارچین، محیط بدن اسیدیتر میشود. بر اساس مطالعات، رژیمهایی که باعث اسیدی شدن محیط بدن میشوند، قدرت باروری را افزایش می دهد .
– اسیدآمینه «ال آرژینین» از دسته ترکیباتی است که در کشور ما و در دنیا زیاد روی آن کار شده است. این اسید آمینه در تمام مواد غذایی وجود دارد و مکملهای آن به صورت غلیظ شده نیز وجود دارد.
– کار ال آرژینین گشاد نمودن عروق است و همین موضوع توانمندی جنسی را افزایش میدهد. ال آرژینین در بدن ما به نیتریت اکساید تبدیل میشود که ضدالتهاب است و مانع از ابتلا به بیماریهای التهابی میشود و در نتیجه تضمین کننده سلامت دستگاه تولید مثل می باشد.
– به بانوانی که برای بارداری اقدام کرده اند ولی موفق نشده اند، توصیه میشود در صورتی که چاق هستند و یا اضافه وزن دارند،ابتدا وزنشان را کاهش دهند و بعد برای بارداری تلاش کنند زیرا بالا بودن توده چربی بدن، چربی خون و کبد چرب، موجب کاهش قدرت باروری را می شود.
– بعد از رسیدن به وزن مطلوب و کاهش وزن، خانم نباید تا 3-2 ماه بعد از پایان رژیم، اقدام به بارداری کنند تا در این مدت با مصرف ریزمغذیها تقویت شود و با مصرف مکمل ها مانع کمبود کلسیم و آهن شود.
– همچنین به خانمهای لاغری که حجم توده بدنیشان 18 و کمتر از آن است، توصیه می شود قبل از ازدواج افزایش وزن داشته باشند و در محدوده وزن طبیعی قرار بگیرند. این خانمها به دلیل وزن پایین آمنوره میشوند یعنی گاهی 3 ماه عادت ماهیانه نمیشوند و که این امر باعث کاهش قدرت باروریشان می شود.
– کمبود ید نیز بسیار مهم است. با شیوع تولید نمک های بدون ید، مصرف مکمل ید قبل از بارداری بسیار مهم است زیرا کمبود آن میتواند باعث عوارض جبرانناپذیر در جنین شود و او را تا آخر عمر ناتوان کند.
– مصرف اسید فولیک به عنوان مهمترین ریزمغذیای نباید فراموش شود. بهتر است بانوان بعد از ازدواج مصرف اسید فولیک را آغاز کنند؛ زیرا قرصهای جلوگیری از بارداری متابولیسم اسید فولیک را کم میکنند. از طرف دیگر نیز همیشه احتمال بارداری ناخواسته وجود دارد که کمبود اسید فولیک در دوران بارداری همراه با عارضه های زیادی خواهد بود.
اسیدفولیک که با نامهای فولات یا ویتامین B9 معروف است، برای بسیاری از اعمال حیاتی بدن ضروری است. این ویتامین، بدن را در مقابل بیماریهای قلبی، نقصهای مادرزادی، پوکی استخوان و برخی سرطانها حفظ میکند. مصرف ویتامین B9 در سنین باروری میتواند از بروز نیمی از نقایص لوله عصبی مانند «اسپاینابیفیدا» جلوگیری کند. کمبود این ویتامین در زمان بارداری میتواند به کم خونی، تولد نوزادنارس و ایجاد نقص لوله عصبی در جنین منجر شود. تا چندی پیش، مصرف اسیدفولیک فقط به زنان باردار توصیه میشد که در حال حاضر براساس نتایج تحقیقات انجام شده مصرف آن به آقایان نیز توصیه میشود. براساس نتایج تحقیقات این ویتامین در تقسیم های سلولی نقش بسزایی دارد و حرکت و کیفیت اسپرم را بهبود میبخشد.
معمولا به تمام خانمها توصیه می شود 6 ماه قبل از بارداری به پزشک زنان مراجعه کنند تا تمام آزمایش های روتین و موردنیازشان را انجام دهند. البته در این زمان حتما باید با حضور همسرشان به پزشک مراجعه کنند تا آزمایشهای لازم هم برای همسرشان و هم برای خود خانم تجویز شود. معمولا یکی از آزمایشهای تجویزشده به آقایان، آزمایش اسپرموگرام است که در آن حرکت، شکل و تعداد اسپرمها ارزیابی میشود. گاهی ممکن است جواب آزمایش در بعضی از افراد غیرطبیعی باشد که میتواند علتهای زیادی داشته باشد. جالب اینکه در مواردی فقط با تجویز انواع ویتامینها مانند زینک، اسیدفولیک و ویتامین D مشکل برطرف میشود.
از سوی دیگر، نتایج تحقیقات حتی در روش IVF نشان میدهد مردانی که 3-2 ماه قبل از بارداری همسرشان، مصرف ویتامین و اسیدفولیک را شروع کرده اند کیفیت و شکل اسپرم و توانایی باروری در آنها افزایش مییابد. دوز اسیدفولیک مصرفی با توجه به اینکه فرد چه زمانی تصمیم به مصرف آن دارد، متفاوت خواهد بود مثلا اگر خانمی قرار است طی یکی، دو ماه آینده باردار شود مصرف اسیدفولیک 5 میلیگرمی و در آقایان 1 میلیگرمی توصیه میشود ولی اگر خانمی تصمیم بگیرد 6 ماه تا یک سال بعد باردار شود مصرف اسیدفولیک با دوز یک میلیگرم و در آقایان هم همان دوز یک میلیگرم پیشنهاد خواهد شد.
استرس، اضطراب، خستگی، کار طولانیمدت، بیماریهای مزمن، آلایندههای هوا، سیگار، مشروبات الکلی، مواد مخدر و اضافهوزن از جمله عواملی است که میتواند باعث اختلال در باروری نطفه مردان شود. اما سۆال اینجاست، آیا عادتهای غذایی نامناسب هم میتواند بر کیفیت و قدرت باروری نطفه مردانه تأثیرگذار باشد؟
همان گونه که رژیم غذایی نامناسب میتواند اثر قابل توجهی بر بروز بسیاری از بیماریهای قلبی، مغزی، پرفشاری و چربی خون، دیابت، انواع سرطانهای گوناگون و… داشته باشد به همان میزان نیز میتواند بر کیفیت و قدرت نطفه نیز اثر نامطلوب داشته باشد و باعث ناباروری آن شود. بر اساس تحقیقات انجام شده، نطفه مردانی که از کربوهیدراتهای پیچیده (نانهای سبوسدار، برنج و…)، فیبرهای گیاهی (میوه، سبزی و حبوبات) و ریزمغذیها (ویتامینها و املاح معدنی) در رژیم غذایی خود استفاده میکنند، کیفیت بهتری دارد. اما در مقابل، مردانی که رژیم غذایی غنی از چربیهای اشباع دارند، کیفیت اسپرم آنها نامطلوب خواهد بود.
جالب است بدانیم، بیشتر مردان جوان به خصوص در اوایل زندگی مشترک و همچنین در زمانهایی که قصد بچهدار شدن دارند، مصرف غذاهای پرچرب را عاملی برای افزایش انرژی، ایجاد تمایلات و بالا بردن امکان باروری نطفه خود میدانند. اما نتایج یک تحقیق در دانشگاه هاروارد نشان میدهد که کلسترول و چربیهای اشباع شده در گوشت قرمز، لبنیات پرچرب (کره، روغن حیوانی، خامه و سرشیر)، انواع غذاهای رستورانی و آماده همچون همبرگر، سیبزمینی سرخشده، سوسیس، کالباس و… میتواند تعداد اسپرمها و میزان فعالیت آنها را کاهش دهد.
از سوی دیگر ممکن است برخی مواد شیمیایی موجود در پلاستیکها، حشرهکشها و هورمونهای جنسی به دلیل آن که در چربی محلول و در بروز ناباروری دخیل است، از طریق غذای دام وارد قسمتهای چرب گوشت و فرآوردههای لبنی حیوان شده و به طور غیرمستقیم منجر به کاهش قدرت باروری مردان شود. همچنین احتمال دارد مصرف مقدار زیاد گوشتهای چرب حاوی این آلایندهها به وسیله مادران باردار، آثار نابجایی بر رشد بیضه جنین بگذارد و عاملی برای ناباروری این نسل در آینده باشد.
خوب است بدانید مردانی که غذاهای حاوی اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 مصرف میکنند، اسپرم سالمتر و فعالتری دارند. یک بررسی جدید نشان داده است، اسیدهای چرب امگا 3 که در انواع ماهیها به خصوص ماهی آبهای سرد اقیانوسیه و جلبکها یافت میشود، برای رشد طبیعی اسپرم ضروری است. DHA یک اسید چرب امگا 3 است و بخش مهمی از غشای سلولی اسپرم را تشکیل میدهد و بخش عمدهای از آکروزوم از آن ساخته شده است.
کلسترول و چربیهای اشباع شده در گوشت قرمز، لبنیات پرچرب (کره، روغن حیوانی، خامه و سرشیر)، انواع غذاهای رستورانی و آماده همچون همبرگر، سیبزمینی سرخشده، سوسیس، کالباس و… میتواند تعداد اسپرمهاو میزان فعالیت آنها را کاهش دهد.
آکروزوم، ساختاری در سر اسپرم است که درون آن آنزیمهایی وجود دارد که با تجزیه لایههای بیرونی تخمک، امکان لقاح را فراهم میکند. از سوی دیگر این نوع چربی، احتمال تولید هورمونهای تناسلی را نیز تحریک میکند. در نتیجه نبود این اسید چرب، احتمال ناباروری مردان را افزایش میدهد. روغنهای گیاهی همچون روغن زیتون، کانولا، بادامزمینی، آفتابگردان و کنجد و همچنین بسیاری از مغزها و تخمههای خوراکی و نیز میوه آووکادو علاوه بر انواع ماهیها میتواند به میزان زیادی امگا 3 مورد نیاز بدن را تأمین کند.
تغییر سبک زندگی طی سالهای اخیر و گسترش مصرف غذاهای آماده (فستفود) و به طور کلی تغذیه ناسالم یکی از دلایل آسیب به توان تولید مثلی مردان جوان و افزایش ناباروری در میان آنان است. یافتههای پژوهشهای انجام شده، نشان میدهد، مواد غذایی ناسالم سبب آسیب به اسپرمها (سلولهای جنسی مردانه) در مردان سالم شده، کیفیت تولید مثل آنان را نسبت به مردانی که از غذاهای سالم مصرف میکنند، نامطلوب کرده است. نتایج یافتههای پژوهشی نشان میدهد، مصرف چربیهای ترانس علاوه بر خطر ابتلا به بیماریهای عروق کرونر (عروق قلب) سهم زیادی در آسیب رسانی به توان تولید مثلی مردان جوان دارد. روغنهای فرآوری شده که برای بهبود طعم غذاهای آماده از آن استفاده میشود، عمدتاً ارزان قیمت و دارای چربیهای ترانس هستند.
از سوی دیگر شواهد علمی نشان میدهد، استرسهای محیطی، تأمین هزینه زندگی و کار در دو شیفت، باعث سرد مزاجی در مردان ایرانی شده که این مسئله بر باروری آنان تأثیر منفی بر جا گذاشته است. چندی پیش نتایج یک پژوهش انجام شده در کشور نشان داد، آمار ناباروری در کشور حدود 20 درصد و بیش از استانداردهای جهانی (12 تا 15 درصد) است.
به غیر از مصرف غذاهای آماده، انواع آلایندههای محیطی که ناشی از زندگی شهرنشینی است، مانند آلودگی هوا، آب، مواد شیمیایی در محیطهای شغلی و زندگی، پرتوها و تشعشعات محیطی، همه و همه سبب شده که نه تنها حجم که کیفیت اسپرمها نیز کاهش یابد که این عوامل تأثیر نامطلوبی بر ناباروری بر جای گذاشته است.
با توسعه دانش پزشکی در زمینه درمان ناباروری به کمک شیوه های جدید از قبیل آی یو آی، آی وی اف، میکرواینجکشن و دیگر روشها به طور طبیعی میبایست، شاهد کم شدن آمار ناباروری باشیم، اما به دلیل رشد و توسعه شهرنشینی و تغییر سبک زندگی از سوی دیگر شاهد افزایش ناباروری از سوی مردان هستیم که انتظار میرود با تغییر سبک زندگی، اقدام برای صاحب فرزند شدن در سنین جوانی (قبل از 35 سالگی برای زنان) و مراجعه به هنگام به پزشک متخصص در صورت تأخیر در بارداری بتوان تا حد زیادی شانس بارداری و باروری را افزایش داد.
گرچه مادر 9 ماه جنین را حمل کرده و به دنیا می آورد، اما اسپرم مردان نقش بسیار مهمی در بارور کردن تخمک و به وجود آمدن جنین ایفاء می کنند. در این نوشتار با 9 روش حفظ کیفیت اسپرم مردان آشنا می شوید.
وزن و ابتلاء به چاقی می توانند تاثیر منفی بر کیفیت اسپرم ها بگذارند و شهوت را از میان ببرند. پیروی کردن از رژیم غذایی سالم (میوه، سبزیجات، لبنیات کم چرب، غلات سبوس دار، گوشت کم چرب و …) ورزش کردن و داشتن فعالیت بدنی نقش اساسی در کنترل وزن و حفظ کیفیت اسپرم مردان ایفاء می کنند.
یافته های پژوهشگران مدرسه پزشکی دانشگاه کالیفرنیای جنوبی نشان می دهند، مصرف اندک اسید فولیک توسط مردان، احتمال وجود کروموزوم های غیر طبیعی در اسپرم های شان را افزایش می دهد. نتیجه باروری تخمک توسط اسپرم هایی که حاوی کروموزوم های غیر طبیعی هستند سقط جنین یا بروز ناهنجاری در جنین است. بهترین راه تامین اسید فولیک مورد نیاز بدن مردان، مصرف مکمل های مولتی ویتامین یا افزودن مواد غذایی سرشار از این ماده مغذی به رژیم غذایی است.
دود کردن سیگار، قلیان، ماری جوآنا و… یکی از عوامل اصلی کاهش تعداد، سرعت حرکت و کیفیت اسپرم هاست. بهترین روش برای افزایش تعداد و سرعت حرکت اسپرم ها ترک سیگار و سایر محصولات دخانی است. مردان باید در اسرع وقت، دود کردن محصولات دخانی را متوقف کنند و تلاش برای بچه دار شدن را دست کم سه ماه پس از ترک سیگار شروع کنند.
دکتر سوزان کاویک، مدیر انستیتو مطالعات غدد تناسلی دانشگاه جان هاپکینز می گوید:” پروسه تولید اسپرم سه ماهه است. از این رو، ترک سیگار و محصولات دخانی تاثیر آنی روی اسپرم ها نمی گذارد. مصرف کوکائین، هروئین و آمفتامین ها و… به اسپرم ها صدمه می زند. ”
پیش از این که برای بارداری تلاش کنید، نتایج آزمایش های گوناگونی مانند شاخص توده بدن، اختلالات ژنتیکی، بیماری های مقاربتی و … که انجام داده اید را به پزشک تان نشان دهید و از روش زندگی سالم پیروی کنید.
پژوهش ها بر روی مردان دانمارکی نشان داده، تعداد اسپرم های مردانی که به کرات نوشیدنی های کافئین دار (نوشابه گازدار، قهوه و …) می نوشند به شدت پایین است. دکتر ماروسلاو مازوئلا استاد مدرسه پزشکی دانشگاه ممفیس می گوید:” مردان باید مصرف کافئین (قهوه، چای، شکلات و نوشابه های انرژی زا) را محدود کنند.
استرس می تواند تعداد اسپرم های غیر طبیعی را زیاد و کیفیت اسپرم را کم کند. پیروی کردن از الگوی خواب مناسب و رژیم غذایی سالم، ورزش کردن همراه دوستان، مشارکت کردن در فعالیت های اجتماعی و … در کاهش میزان استرس نقش مهمی ایفاء می کنند.
پیش از آن که برای بچه دار شدن تلاش کنید، درباره داروهایی که مصرف می کنید مانند ویتامین ها، مکمل های گیاهی، داروهای تجویز شده و … با پزشک تان حرف بزنید. برخی از داروها تاثیر منفی بر تعداد و کیفیت اسپرم ها می گذارند. اگر دارویی مصرف می کنید که در پروسه بچه دار شدن تان اخلال ایجاد می کند، پزشک داروی دیگری جایگزین می کند.
دکتر برنارد کاویک، استاد مدرسه پزشکی دانشگاه پاریس می گوید:” اسپرم مردان در دمای خاصی تولید می شوند. دمای 37 درجه بدن برای آنها بسیار بالا است. بیضه ها خارج از بدن مردان قرار دارند تا پروسه تولید اسپرم مختل نشود. ”
اگر در استخر آب گرم شنا می کنید یا مدت ها در سونا می نشینید به پروسه تولید اسپرم در بیضه ها صدمه می زنید. باید زمان حضور در سونا، حمام بخار و … را کم کرده و به 15 دقیقه در هفته برسانید.
اگر محل کارتان سرشار از مواد شیمیایی و سموم است، باید ماسک به صورت بزنید و نکات ایمنی را به دقت رعایت کند. سموم شیمیایی (فلزات سنگین، سرب و حلال های شیمیایی) عامل از میان رفتن اسپرم ها هستند. مردانی که در معرض این مواد قرار دارند و قصد دارند در آینده نزدیک بچه دار شوند باید از این مواد دوری کنند.