اگر به مصرف قهوه علاقمند هستید جالب است بدانید که مصرف قهوه تنها در کوتاهمدت میتواند متابولیسم بدن را افزایش دهد اما در طولانیمدت به دلیل عادت کردن بدن، این تاثیر کمتر خواهد شد. قهوه حاوی ماده کافئین است که پرمصرفترین ماده روانگردان در سراسر جهان شناخته میشود. امروزه کافئین به دلیل مزایای خوبی که دارد، در اغلب مکملهای چربیسوز تجاری استفاده میشود. علاوه براین یکی از معدود مواد شناختهشدهای است که چربیهای موجود در بافت چربی بدن را جذب کرده و متابولیسم را افزایش میدهد. اما آیا واقعا مصرف قهوه سبب کاهش وزن خواهد شد؟ این مقاله نگاه دقیقتری به این موضوع خواهد داشت، با ما همراه باشید.
بسیاری از مواد فعال بیولوژیکی که در دانههای قهوه یافت میشوند در نوشیدنی قهوه نیز وجود دارند که برخی از آنها روی متابولیسم بدن تاثیر میگذارند.
کافئین: از اصلیترین مواد محرک موجود در قهوه است.
تئوبرومین: ماده محرک اصلی در ترکیبات کاکائو است که در مقدار کمتر در ترکیبات قهوه نیز یافت میشود.
تئوفیلین: ماده محرک دیگری است که در ترکیبات قهوه و کاکائو یافت میشود. این ماده در درمان بیماری آسم نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
اسید کلروژنیک: یکی از اصلیترین مواد فعال بیولوژیکی در ترکیبات قهوه است که باعث جذب آرام کربوهیدراتها میشود.
ار میان موادی که در بالا به آنها اشاره شد، کافئین مهمترین ترکیب است که بهدلیل اهمیت بالای آن، بهطور کامل مورد مطالعه قرار گرفته است.
کافئین بهواسطه مسدود کردن یک رشته انتقالدهنده عصبی به نام آدنوزین (adenosine) کار میکند. با مسدود شدن آدنوزین، کافئین سبب میشود که نورونها تحت تاثیر قرار گرفته و رشتههای انتقال دهنده عصبی مانند دوپامین و نوراپی نفرین (norepinephrine) منتشر شوند؛ درنتیجه سبب میشود که فرد احساس کند انرژی بیشتری پیدا کرده و هوشیارتر شده است.
به این ترتیب قهوه کمک میکند که فرد با وجود خستگی، باز هم احساس سرحال بودن کند. در واقع قهوه عملکرد و کارایی فیزیکی فرد را حدود 11 تا 12 درصد افزایش میدهد.
قهوه به شکستهشدن بافتهای چربی کمک میکند. کافئین سیستم عصبی را تحریک میکند؛ بهگونهای که سیگنالهای مستقیمی به سلولهای چربی میفرستد و به آنها میگوید که به قطعات کوچکتر شکسته شوند.
درواقع این عمل بهواسطه افزایش هورمون اپینفرین (epinephrine) در سطح خون، اتفاق میافتد. اپینفرین با اسم آدرنالین نیز شناخته میشود. این هورمون در سطح خون به سمت بافتهای چربی حرکت میکند و به آنها این سیگنال را میدهد که به قطعات کوچکتر شکسته شده و سپس آنها را در سطح خون منتشر میکند.
البته باید گفت که انتشار قطعات کوچکتر بافتهای چربی در خون، تا زمانیکه فرد کالری بیشتری نسبت به مقدار دریافتی در رژیم غذایی خود نسوزاند، به کاهش وزن کمکی نخواهد کرد. این موقعیت بهعنوان یک تعادل انرژی منفی شناخته میشود.
شما میتوانید از طریق کمتر خوردن و یا بیشتر ورزش کردن به این تعادل انرژی منفی برسید. یکی دیگر از استراتژیهای رسیدن به تعادل انرژی منفی، استفاده از مکملهای چربیسوز مانند کافئین است. در ادامه تاثیر کافئین بر افزایش متابولیسم بدن مورد بررسی قرار میگیرد.
قهوه میزان سوختوساز بدن یا همان متابولیسم را افزایش میدهد. میزان کالری که فرد در هنگام استراحت میسوزاند، نرخ متابولیک درحال استراحت (PMR) نامیده میشود. افزایش نرخ سوختوساز بدن بدین معنا است که فرد آسانتر وزن خود را کاهش میدهد و درواقع فرد میتواند بدون آنکه افزایش وزن پیدا کند، غذای بیشتری مصرف کند.
تحقیقات نشان میدهد که کافئین حدود 3 تا 11 درصد مقدار PMR را افزایش داده و درمواردی که در دوز بیشتری مصرف شود، تاثیر آن بیشتر خواهد بود. جالب توجه است که افزایش متابولیسم در اثر افزایش چربیسوزی حاصل میشود. اما متاسفانه تاثیر آن در افرادی که چاق هستند، کمتر دیده میشود.
یکی از تحقیقات نشان میدهد که مصرف کافئین در افراد لاغر، سبب میشود چربیسوزی حدود 29 درصد افزایش پیدا کند این در حالی است که در افراد چاق، این مقدار تنها در حدود 10 درصد خواهد بود. همچنین تحقیقات نشان میدهد که تاثیر کافئین بر چربیسوزی بدن به سن افراد نیز بستگی داشته و این تاثیر در افراد مسن نسبت به افراد جوان، کمتر خواهد بود.
قابل ذکر است که بدن افراد در طول زمان نسبت به تاثیرات مصرف کافئین، مقاوم میشود. در یک مدت زمان کوتاه، مصرف کافئین نرخ سوختوساز بدن و چربیسوزی را افزایش میدهد اما پس از مدتی بدن فرد در برابر تاثیرات مصرف کافئین، مقاوم میشود و دیگر مصرف آن، کمکی به چربیسوزی نخواهد کرد.
اما اگر در طولانی مدت، مصرف قهوه سبب نمیشود که کالری بیشتری بسوزانید همچنان این احتمال وجود دارد که اشتهای شما را کاهش داده و کمک مکند که کمتر غذا بخورید. یک مقاله تحقیقی نشان میدهد که مصرف کافئین، در کاهش اشتهای مردان موثر است اما در زنان تاثیری نخواهد داشت. این درحالی است که دیگر تحقیقات بیان میکنند که مصرف کافئین در اشتهای مردان تاثیری ندارد.
بهطور کل باید گفت اینکه مصرف قهوه و کافئین در درازمدت بر کاهش وزن تاثیر خواهد داشت یا نه، به خود فرد بستگی دارد. اما همچنان این نقطهنظر وجود دارد که در طولانی مدت، تاثیر مصرف قهوه کمرنگ خواهد شد.
درنهایت میتوان گفت اگرچه مصرف کافئین در مدت کوتاه، میزان متابولیسم بدن را کاهش میدهد اما تاثیر نوشیدن قهوه در درازمدت بهدلیل مقاوم شدن بدن، بسیار کم خواهد شد.
اگر برای کاهش وزن به قهوه نوشیدن علاقه دارید، بهتر است برای آنکه بدن شما به مصرف قهوه و تاثیرات آن، عادت نکند توصیه میشود که قهوه را در دورههای مشخص مصرف کنید؛ برای مثال میتوان دو هفته در رژیم غذایی خود، قهوه مصرف کنید و دو هفته دیگر از قهوه استفاده نکنید.
البته قابل ذکر است که دلایل متعددی برای مصرف قهوه وجود دارد؛ یکی از این دلایل میتواند این موضوع باشد که قهوه یکی از بزرگترین منابع آنتیاکسیدان در رژیم غذایی است.
کافئین، سیستم عصبی را تحریک میکند و این کار سبب میشود، سیگنال شکستن چربی بدن به سلولها فرستاده شود.
اما کافئین سطوح اپینفرین (آدرِنالین) خون را نیز بالا میبرد. بدن انسان به وسیلهی افزایش آدرنالین، به استرسهای فیزیکی و احساسی، پاسخ میدهد که به آن پاسخ «جنگ یا گریز» میگویند.
کافئین به سلولهای چربی دستور میدهد چربی بدن را بشکنند. این چربیها در قالب اسیدهای چرب آزاد و منبع سوخت، وارد جریان خون میشوند که به جز مغز، ماهیچههای قلبی و اسکلتی، اسیدهای چرب را ترجیح میدهند.
با وجود این آثار، عجیب نیست کافئین بتواند عملکرد فیزیکی را به طور میانگین ۱۲-۱۱ درصد، بالا ببرد. پس، منطقی است نیم ساعت قبل از بیرون رفتن از خانه و شروع روز کاری، یک فنجان قهوهی غلیظ نوش جان کنید.
قهوه چیزی بیش از یک نوشیدنی سیاه رنگ است. بسیاری از همین مواد مغذی که در دانههای قهوه وجود دارند، در نوشیدنی نهایی نیز یافت میشوند.
ریبوفلاوین (ویتامین ب۲): تامینکنندهی ۱۱ درصد از میزان توصیه شدهی روزانه.
پانتوتنیک اسید (ویتامین ب۵): تامینکنندهی ۶ درصد از میزان توصیه شدهی روزانه.
منگنز و پتاسیم: تامینکنندهی ۳ درصد از میزان توصیه شدهی روزانه.
منیزیوم و نیاسین (ویتامین ب۳): تامینکنندهی ۲ درصد از میزان توصیه شدهی روزانه.
گرچه شاید به نظر مهم نباشد، اما اغلب مردم، روزانه بیش از یک فنجان قهوه مینوشند. بنابراین، اگر ۴-۳ فنجان قهوه بنوشید، آنگاه این مقادیر اندک، به سرعت زیاد میشوند.
خلاصه: قهوه حاوی مواد غذایی متعددی است، از جمله: ریبوفلاوین، پانتوتنیک اسید، منگنز، پتاسیم، منیزیوم و نیاسین.
دیابت نوع ۲ یک بیماری بسیار جدی و شایع است که هماکنون حدود ۳۰۰ میلیون نفر در سراسر دنیا به آن مبتلا هستند. در این نوع دیابت، بدن انسولین تولید میکند، اما یا میزان آن کافی نیست یا بدن نمیتواند از انسولین تولید شده استفاده کند. در این شرایط، قند موجود در بدن نمیتواند وارد سلولهای بدن شود و در اثر تجمع آن، بدن دچار نارسایی میشود.
بنا به برخی دلایل، میزان ابتلا به دیابت نوع ۲ در کسانی که قهوه مصرف میکنند، به طور چشمگیری پایین است. مطالعات نشان میدهد ریسک ابتلا به این بیماری در افرادی که بیشترین میزان قهوه را مصرف میکنند، ۲۳ تا ۵۰ درصد کمتر است و نتایج یک بررسی دیگر نیز حاکی از کاهش ۶۷ درصدی احتمال ابتلا به این بیماری است.
طبق بررسیهای گسترده از دادههای ۱۸ تحقیق روی مجموع ۴۵۷۹۲۲ نفر، نوشیدن روزانه یک فنجان قهوه خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را تا ۷ درصد کاهش میدهد.
خلاصه: مطالعات مشاهدهای بسیاری نشان میدهد خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در کسانی که قهوه مصرف میکنند، بسیار پایین است. دیابت نوع ۲ یک بیماری جدی است که حدود ۳۰۰ میلیون نفر در سراسر دنیا به آن مبتلا هستند.
بیماری آلزایمر رایجترین نوع اختلال عملکرد مغزی و دلیل عمدهی زوال عقل در سراسر دنیا است.
معمولا افراد بالای ۶۵ سال به این بیماری مبتلا میشوند. متاسفانه، هیچ درمان شناخته شدهای برای آلزایمر وجود ندارد. با وجود این، کارهای زیادی را میتوان برای پیشگیری از این بیماری انجام داد از جمله، تغذیه سالم و ورزش، اما نوشیدن قهوه هم میتواند به طور شگفتآوری مؤثر باشد.
طبق تحقیقات انجام شده، خطر ابتلا به بیماری آلزایمر در کسانی که قهوه مصرف میکنند، بیش از ۶۵ درصد کمتر است.
خلاصه: نوشیدن قهوه، خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را بسیار کم میکند. بیماری آلزایمر دلیل عمدهی زوال عقل است.
پس از آلزایمر، بیماری پارکینسون دومین بیماری رایج در حیطهی عملکرد مغز است. این بیماری در اثر مرگ سلولهای ترشحکنندهی دوپامین (یک انتقالدهندهی عصبی) به وجود میآید. مانند آلزایمر، برای پارکینسون هم هیچ درمان شناخته شدهای وجود ندارد که این امر اهمیت پیشگیری از آن را دو چندان میکند.
طبق مطالعات انجام شده، مصرف قهوه خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را بین ۳۲ تا ۶۰ درصد کاهش میدهد.
در این مورد، به نظر میرسد خود کافئین به وجود آورندهی این اثر است. بنابراین، کسانی که قهوهی بدون کافئین مصرف میکنند از ریسک پارکینسون در امان نیستند.
خلاصه: پارکینسون دومین بیماری رایج در حوزهی عملکرد مغز است. خطر ابتلا به این بیماری در قهوهخورها، تا ۶۰ درصد پایینتر است.
کبد عضو شگفتانگیزی است که صدها عملکرد مهم در بدن را انجام میدهد. بیماریهای متعددی از جمله هپاتیت و کبد چرب، اساسا بر کبد تأثیر میگذارند. بسیاری از این بیماریها منجر به حالتی در کبد میشوند که به آن سیروز کبدی میگویند. در این بیماری، کبد به دلیل عفونت مزمن، فرسوده میشود.
ثابت شده است که قهوه میتواند در برابر سیروز، از کبد محافظت کند. کسانی که هر روز ۴ فنجان یا بیشتر قهوه مینوشند، ۸۰ درصد کمتر در معرض این بیماری هستند.
خلاصه: احتمال ابتلا به بیماری سیروز کبدی که متأثر از بیماریهای متعدد دیگر است، در دوستداران قهوه بسیار کم است.
افسردگی یک اختلال روحی جدی است که کیفیت زندگی را تا حد زیادی پایین میآورد. این بیماری به طور باورنکردنی شایع است و هم اکنون حدود ۴.۱ درصد مردم امریکا دچار افسردگی شدید هستند.
طبق مطالعهای که از سوی دانشگاه هاروارد انجام شد و در سال ۲۰۱۱ به چاپ رسید، زنانی که هر روز ۴ فنجان یا بیشتر قهوه میخوردند، ۲۰ درصد کمتر دچار افسردگی میشدند.
در مطالعهی دیگری که روی ۲۰۸۴۲۴ نفر انجام شد، دریافتند کسانی که هر روز ۴ فنجان یا بیشتر قهوه میخوردند، ۵۳ درصد کمتر دست به خودکشی میزدند.
خلاصه: به نظر میرسد قهوه، خطر ابتلا به افسردگی و خودکشی را پایین میآورد.
سرطان یکی از شایعترین دلایل مرگ در دنیا است و عامل آن، رشد کنترل نشدهی سلولها در بدن است. قهوه، به ظاهر، مقابل انواعی از سرطان از جمله سرطان کبد و رودهی بزرگ، خاصیت دفاعی دارد. سرطان کبد، سومین دلیل عمدهی مرگ در دنیا است، در حالی که سرطان روده بزرگ در ردهی چهارم قرار دارد.
مطالعات نشان میدهد ریسک ابتلا به سرطان کبد در افرادی که قهوه مصرف میکنند، ۴۰ درصد پایینتر است.
طبق تحقیقی که بر روی ۴۸۹۷۰۶ نفر انجام شد، خطر ابتلا به سرطان رودهی بزرگ در کسانی که روزانه ۴ یا ۵ فنجان قهوه میخوردند، ۱۵ درصد کمتر بود.
خلاصه: سرطان کبد و رودهی بزرگ به ترتیب در ردهی سوم و چهارم از دلایل عمدهی مرگ در دنیا قرار دارند. کسانی که قهوه مصرف میکنند کمتر مستعد ابتلا به این دو سرطان هستند
اغلب ادعا میشود کافئین میتواند باعث فشار خون بالا شود. این درست است، اما اثر آن اندک است (بین ۳ تا ۴ mm/Hg) و اگر آن را به طور منظم مصرف کنید، معمولا این اثر از بین میرود.
با وجود این، ممکن است در برخی افراد، این اثر ماندگار باشد، بنابراین اگر فشار خون بالا دارید، در مصرف قهوه احتیاط کنید.
با این وصف، مطالعات انجام شده با این افسانه که قهوه، خطر بیماری قلبی را افزایش میدهد، مغایر است. در واقع، شواهدی نیز وجود دارد مبنی بر اینکه زنانی که قهوه میخورند، کمتر به بیماریهای قلبی دچار میشوند.
برخی تحقیقات نیز نشان میدهد قهوهخورها ۲۰ درصد کمتر دچار سکتهی قلبی میشوند.
خلاصه: قهوه شاید سبب افزایش جزئی فشار خون شود که این اثر معمولا به مرور زمان از بین میرود. خطر بیماری قلبی در کسانی که قهوه مصرف میکنند بیشتر نیست، بلکه باید گفت خطر سکته در این افراد اندکی کمتر است.
با در نظر گرفتن اینکه قهوه احتمال ابتلا به بسیاری از بیماریها را کاهش میدهد، منطقی به نظر میرسد که منجر به افزایش عمر انسان شود.
در واقع، تحقیقات مشاهدهایِ بسیاری حاکی از آن است که خطر مرگ در دوستداران قهوه کمتر است.
در دو مطالعهی بسیار گسترده، نوشیدن قهوه به مدت ۱۸ تا ۲۴ سال، با ۲۰ درصد کاهش خطر مرگ و میر در مردان و ۲۶ درصد در زنان، همراه بود.
این اثر به ویژه در مبتلایان به دیابت نوع ۲ قویتر است. در یک مطالعهی ۲۰ ساله روی بیماران دیابتی که قهوه میخوردند، مشاهده شد که میزان مرگ و میر در آنها، ۳۰ درصد کاهش یافت.
خلاصه: مطالعات نشان میدهد کسانی که قهوه میخورند، بیشتر عمر میکنند و کمتر گرفتار مرگ زودرس میشوند.
در فرهنگ غربی، برای کسانی که از رژیم غذایی استاندارد پیروی میکنند، قهوه سالمترین جنبهی این رژیم محسوب میشود. دلیل این امر، وجود مقادیر سرشار آنتیاکسیدان در قهوه است. آنتیاکسیدانها نقش مهمی در پیشگیری از سرطان، پیری پوست و غیره دارند. در واقع، بررسیها نشان میدهد که اغلب مردم، بیش از میوهها و سبزیها، از قهوه، آنتیاکسیدان دریافت میکنند.
با توجه به نکات گفته شده حرف آخر ما این است که قهوه یکی از سالمترین نوشیدنیها در این کرهی خاکی است.